გადაწყვეტილება

14 დეკემბერი 2018 წელი

საქმე N 234

შპს „ამს ეარლაინზი” მიხეილ სესიაშვილის წინააღმდეგ

საბჭოს თავმჯდომარე: გიორგი მგელაძე

საბჭოს წევრები: ნინო ჯაფიაშვილი, ლიკა ზაკაშვილი, გელა მთივლიშვილი, მაია მამულაშვილი

განმცხადებელი: შპს „ამს ეარლაინზ“

მოპასუხე: მიხეილ სესიაშვილი

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა შპს „ამს ეარლაინზმა“, რომელიც მიიჩნევდა, რომ ტელეკომპანია „რუსთავი 2-ზე“, 2018 წლის 30 სექტემბერს, გადაცემა P.S.-ში გასულ რეპორტაჟში სახელწოდებით - „კორუფციული გარიგება ქუმსიშვილი მონაწილეობით“ დაირღვა ქარტიის 1-ლი, მე-3 და მე-11 პრინციპი. სადავო სიუჟეტის ავტორი და მოპასუხე ჟურნალისტი - მიხეილ სესიაშვილი.

სხდომას დაესწრნენ განმცხადებლის წარმომადგენლები, მოპასუხე ჟურნალისტმა საბჭოს კითხვებს ტელეფონის მეშვეობით უპასუხა.

სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”.

სადავო სიუჟეტის თანახმად „ქართული ავიაკომპანიები საერთაშორისო მონაცემთა ბაზებში სულ რამდენიმე იძებნება, ერთ - ერთი მათგანი „ამს ეარლაინზია“, რომელსაც 5 სატრანსპორტო ავიახომალდი ჰყავს და ფრენებს ძირითადად ახლო აღმოსავლეთში ასრულებს. ეს ამბავი მხოლოდ საამაყო იქნებოდა, რომ არა ერთი უცნაური გარემოება - ავიაკომპანიას 25 სექტემბრის შემდეგ საოპერაციო ლიცენზია აღარ აქვს, თუმცა, რეისებს ის მაინც ასრულებს, პრაქტიკულად პარტიზანულად, რამდენად შესაძლებელია მნიშვნელოვანი დოკუმენტის გარეშე საერთაშორისო გადაზიდვების განხორციელება და ემუქრება თუ არა რაიმე სანქცია კომპანიას ამ დარღვევისთვის ან ქვეყანას საერთოდ, ავიაციის სააგენტოს უფროსს ვკითხეთ“ „ამ კომპანიას [იგულისხმება შპს „ამს ეარლაინზ“] არა თუ საოპერაციო ლიცენზია, არამედ ფრენის სერტიფიკატიც აღარ აქვს პარასკევის [იგულისხმება 28 სექტემბერი] შემდეგ“

სიუჟეტში იმის დასადასტურებლად, რომ შპს „ამს ეარლაინზი“ კომერციულ ფრენებს თავისი სახელით ახორციელებდა, ჟურნალისტი მიხეილ სესიაშვილი ეყრდნობა ვებსაიტის www.flightradar24.com მონაცემებს.

ზემოაღნიშნული ინფორმაციით ჟურნალისტმა დადასტურებული ინფორმაციის სახით მიაწოდა აუდიტორიას ინფორმაცია, რომ შპს „ამს ეარლაინზი“ თავისი სახელით ასრულებდა ფრენებს ნებართვის გარეშე.

საბჭოს მიერ დადგენილი გარემოებები:

1.  საქართველოში რეგისტრირებულ ავიაკომპანიებზე გაიცემა ორი ტიპის ნებადამრთველი დოკუმენტი - „საჰაერო გადაყვანა-გადაზიდვის მოწმობა“ [Operating License ანუ OL] და „საჰაერო ხომალდების ექსპლუატანტის სერტიფიკატი [Air operator certificate ანუ AOC]“. 
2. საჰაერო გადაყვანა-გადაზიდვის მოწმობა [OL] კომპანიას კომერციული მიზნით და თავისი სახელით მგზავრების, ბარგის, ტვირთის ან/და ფოსტის საჰაერო გადაყვანა-გადაზიდვის უფლებას აძლევს.
3. „საჰაერო ხომალდების ექსპლუატანტის სერტიფიკატი“ [AOC] ადასტურებს ავიაკომპანიის შესაძლებლობას, რომ განახორციელოს საჰაერო ხომალდების ექსპლუატაცია.
4. შპს „ამს ეარლაინზს“ 2018 წლის 28 სექტემბრიდან ერთი წლის ვადით გაუგრძელდა საჰაერო ხომალდების ექსპლუატანტის სერტიფიკატი [AOC], თუმცა არ აქვს აერო გადაყვანა-გადაზიდვის მოწმობა [OL]. ანუ კომპანიის თვითმფრინავები შესაძლებელია გამოყენებული იქნას კომერციული მიზნით გადაყვანა - გადაზიდვაში, მაგრამ არა „ამს ეარლაინზის“ სახელით.
5. სიუჟეტში ჩანს რომ ჟურნალისტი ვებგვერდზე www.flightradar24.com ამოწმებს 2018 წლის 29 სექტემბრის ინფორმაციას, სადაც შპს ამს ეარლაინზის ავია ხომალდის ფრენის ნომრად მითითებულია ES130, ფრენის მარშუტი დუბაი - ბაჰრეინი, ოპერატორ კომპანიად - შპს ამს ეარლაინზ. 
6. ვებგვერდზე www.flightradar24.com არსებული ინფორმაციით, კერძოდ Terms of Service ის მე-12 მუხლის [No warranties] თანახმად, ვებგვერდზე განთავსებული ინფორმაციის სიზუსტეზე პასუხისმგებლობას არ იღებს საიტის ადმინისტრაცია .
7. განმცხადებელმა წარმოუდგინა საბჭოს მტკიცებულებები, რომ ავიახომალდი, რომელიც ფრენას ახორციელებდა 2018 წლის 29 სექტემბერს, შპს ამს ეარლაინზს სველი ლიზინგის უფლებით გადაცემული აქვს კომპანია DHL International BSC-ისთვის [იგივე DHL Express Bahrain], ანუ ფრენა ხორციელდებოდა შპს ამს ეარლაინზის ხომალდით და ეკიპაჟით, მაგრამ DHL International B.S.C - სახელით. ფაქტი, რომ შპს ამს ეარლაინზს ავიახომალდები ლიზინგით აქვს გაცემული, სამოქალაქო ავიაციის სააგენტომაც დაადასტურა 2018 წლის 09 ოქტომბერს გავრცელებული განცხადებით.

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე არასწორი ინფორმაცია იყო:

1. „ავიაკომპანიას 25 სექტემბრის შემდეგ საოპერაციო ლიცენზია აღარ აქვს, თუმცა რეისებს ის მაინც ასრულებს, პრაქტიკულად პარტიზანულად“ ავია კომპანიას მართალია საოპერაციო ლიცენზია არ ჰქონდა, მაგრამ ფრენა არა ამს ეარლაინზის, არამედ DHL International B.S.C - სახელით ხორციელდებოდა.
2. „ამ კომპანიას [იგულისხმება შპს „ამს ეარლაინზი“] არა თუ საოპერაციო ლიცენზია, არამედ ფრენის სერტიფიკატიც [იგულისხმება 28 სექტემბერი] აღარ აქვს პარასკევის შემდეგ“ - შპს ამს ეარლაინზს 2018 წლის 28 სექტემბრიდან ერთი წლის ვადით გაუგრძელდა საჰაერო ხომალდების ექსპლუატანტის სერტიფიკატი [AOC].

საბჭომ ასევე შეისწავლა ის გარემოება, თუ რამდენად სცადა ჟურნალისტმა მის მიერ გაჟღერებული ინფორმაციის გადამოწმება. სიუჟეტში ჩანს, რომ ჟურნალისტი უკავშირდება გურამ ჯალაღონიას, სამოქალაქო ავიაციის სააგენტოს უფროსს. მან ჟურნალისტს აუხსნა, რომ მართალია შპს ამს ეარლაინზს არ ჰქონოდა OL, მაგრამ მისი ავიახომალდით შეიძლება ფრენები განხორციელებულიყო სხვა კომპანიის სახელით „თუ სხვისი კოდით შეასრულებს ფრენებს, რა თქმა უნდა, OL მაშინ არ მოეთხოვება და ჩვეულებრივად იმით გააგრძელებს მუშაობას, სხვა კომპანიას თუ მისცემს დაუშვათ ლიზინგით, რა თქმა უნდა, შეუძლია. ის სხვა კომპანია ასრულებს და არა ეს“ მიუხედავად აღნიშნული გაფრთხილებისა, ჟურნალისტი ეყრდნობა მხოლოდ www.flightradar24.com მონაცემებს და მტკიცებით ფორმაში ავრცელებს ინფორმაციას, რომ ფრენები შპს „ამს ეარლაინზის“ სახელით ხორციელდებოდა, რაც როგორც უკვე აღინიშნა, არასწორ ინფორმაციას წარმოადგენდა.

ჟურნალისტმა გურამ ჯალაღონიას ჰკითხა, ჰქონდა თუ არა შპს ამს ეარლაინზს AOC [ე.წ. ფრენის სერთიფიკატი], ჯალაღონიამ დაუდასტურა, რომ ჰქონდა, ასევე დაამატა, რომ ორშაბათს დაკავშირებოდა ჟურნალისტი [სავარაუდოდ ჩანს რომ არასამუშაო დღეს შედგა საუბარი] და უფრო დეტალურ და დოკუმენტირებულ ინფორმაციას მიაწოდებდა. მიუხედავად აღნიშნულისა, ჟურნალისტმა მაინც მტკიცებით ფორმაში განაცხადა, რომ „ამ კომპანიას [იგულისხმება შპს ამს ეარლაინზი] არა თუ საოპერაციო ლიცენზია, არამედ ფრენის სერტიფიკატიც აღარ აქვს პარასკევის [იგულისხმება 28 სექტემბერი] შემდეგ“. ჟურნალისტი არ დაელოდა ორშაბათს, რომ დამატებითი მტკიცებულებები მოეპოვებინა და გადამოწმებული ინფორმაცია გაევრცელებინა, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ამბავი არ იყო „ცხელი“ და შესაძლებელი იყო მხოლოდ მას შემდეგ მოემზადებინა და გაეშვა სიუჟეტი, რაც ინფორმაცია გადამოწმდებოდა.

სიუჟეტის თანახმად, შპს „ამს ეარლაინზს“ უკან რუსი აქციონერები დგანან. საჯარო რეესტრში დაცული ოფიციალური მონაცემების მიხედვით შპს „ამს ეარლაინზის“ აქციონერები არიან სერგეი სამარინი და ანდრეი იანოვიჩი. მართალია, სერგეი სამარინი რუსეთის მოქალაქეა, მაგრამ მოლდოვის მოქალაქეა ანდრეი იანოვიჩი. ანუ ტექსტი, რომ შპს ამს ეარლაინზს უკან რუსი აქციონერები დგანან არაზუსტია.

სიუჟეტში ასევე მითითებულია, რომ შპს ამს ეარლაინზის პარტნიორებს, ვინმე სერგეი პოლსკთან ერთად დაფუძნებული აქვთ სხვა კომპანია, რომელიც ქირაობს ავიახომალდებს „ამს ეარლაინზისგან“. ამ დროს სიუჟეტში გამოდის ვიზუალიზაცია, სადაც მითითებულია ორი კომპანიის სახელი - Right Charter და Route Aviation. აღიშნულ ნაწილთან დაკაშირებით საბჭო აღნიშნავს რომ:

1.  სიუჟეტიდან არ დგინდება რომელ კომპანიას [Right Charter თუ Route Aviation] გულისხმობს ჟურნალისტი, როცა სერგეი პოლსკს მათ პარტნიორად მოიხსენიებს.
2. სიუჟეტიდან არ დგინდება რომელ კომპანიაზე [Right Charter თუ Route Aviation] აპელირებს ჟურნალისტი როცა ახსენებს, რომ ეს კომპანია „ამს ეარლაინზისგან“ ქირაობს ავიახომალდებს. განმცხადებლის პოზიციით, აღნიშნულ არც ერთი კომპანია არ სარგებლობს „ამს ეარლაინზისის“ ავია ხომალდებით.

ქარტიის მე-3 პრინციპის თანახმად, “ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია. ჟურნალისტმა არ უნდა მიჩქმალოს მნიშვნელოვანი ფაქტები, არ უნდა გააყალბოს დოკუმენტები და ინფორმაცია.” განმცხადებლის თქმით, ჟურნალისტმა მიჩქმალა ფაქტობრივი გარემოებები, რომ შპს „ამს ეარლაინზს“ საჰაერო ხომალდების ექსპლუატანტის სერტიფიკატი ძალაში იყო, რომ მის ავიახომალდებს ფრენის უფლება ჰქონდათ და ა.შ. საბჭომ ვერ დაადგინა ჟურნალისტი ამ ინფორმაციას ფლობდა თუ არა. ინფორმაციის გადაუმოწმებლობის და უზუსტობის გამო კი დადგინდა ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევა.

ქარტიის მე-11 პრინციპის მიხედვით “ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება”. საბჭო მიიჩნევს, რომ არასწორი ინფორმაციის გავრცელება გამოიწვია ჟურნალისტის მიერ ფაქტების გადაუმოწმებლობამ და არ მისმა განზრახვამ, რომ მიზანმიმართულად არასწორი ინფორმაცია გაევრცელებინა, შესაბამისად არ დადგინდა მე-11 პრინციპის დარღვევა.

სარეზოლუციო ნაწილი:

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. მიხეილ სესიაშვილმა დაარღვია ქარტიის პირველი პრინციპი. 2. მიხეილ სესიაშვილს არ დაურღვევია ქარტიის მე-3 და მე-11 პრინციპი.

საქმის მასალები:

• განცხადება
• სადავო სიუჟეტი