გადაწყვეტილება

02 აპრილი, 2018 წელი

საქმეზე N 206

საბჭოს თავმჯდომარე: გიორგი მგელაძე

საბჭოს წევრები: მაია მერკვილაძე, ლია ზაკაშვილი, ნინო ჯაფიაშვილი, მაია მამულაშვილი, გიორგი სულაძე

განმცხადებელი: ივდითი კვიტაია

მოპასუხე: გიორგი გაბუნია

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ივდითი კვიტაიამ, რომელიც მიიჩნევდა, რომ სამაუწყებლო კომპანია "რუსთავი 2-ის“ გადაცემაში „კურიერი P.S“, წამყვანმა გიორგი გაბუნიამ დაარღვია ქარტიის მე-7 პრინციპი. განმცხადებლის პოზიციით პრინციპი დაირღვა გიორგი გაბუნიას საავტორო ტექსტში, როცა მან შეაფასა ბიძინა ივანიშვილის მიერ ხეების შეძენის და ტრანსპორტირების ფაქტი.

საქმის განხილვის თავისებურება:

• გადაწყვეტილება მიღებული იქნა საბჭოს წევრების მიერ პოზიციათა დისტანციურად გამოვლენის შედეგად, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენების საშუალებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სამოტივაციო ნაწილი

ქარტიის მე-7 პრინციპის თანახმად: “ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით”. განმცხადებელმა მიუთითა ტექსტი, სადაც გიორგი გაბუნია ამბობს: „ვფიქრობ, რომ იესო ქრისტემ დიდი შეცდომა დაუშვა, როდესაც საქადაგებლად 2000 წლის წინ ისრაელში მოვიდა, უნდა მოსულიყო, ასე 2 – 3 წელიწადში აჭარაში, ჯვარზე კი ვერ გააკრავდნენ იმიტომ, რომ ჯვრის დასამზადებლად რეგიონში ხე აღარ იქნებოდა დარჩენილი, ამ დროისთვის უკვე ბიძინას ეზოში იქნება გადარგული ყველა ხე და ასე იცოცხლებდა იესო მშვიდად, ღრმა სიბერემდე უხეო აჭარაში, მთავარია, რა თქმა უნდა, ბიძინასათვის არ გადაეკვეთა გზა, ან უარესი, მის ეზოში არ დაეწყო ქადაგება, თორე იგივენაირად დაასრულებდა, როგორც 2000 წლის წინ ან უარესად " .

ქარტიის საბჭოს მიერ დადგენილი პრაქტიკის თანახმად მე-7 პრინციპი გულისხმობს არ მხოლოდ დისკრიმინაციის კლასიკურ განმარტებას, არამედ აღნიშნული პრინციპი ასევე დარღვეულად ითვლება იმ შემთხვევაშიც თუ ჟურნალისტი იყენებს სიძულვილის ენას ან ხელს უწყობს მის გავრცელებას. ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ მე-7 პრინციპი არ დარღვეულა, ვინაიდან სახეზე არ იყო რამე ნიშნით პირის გამორჩევა და მისი არათანაბარ მდგომარეობაში ჩაყენება და არც სიძულვილის ენა. ამ უკანასკნელთან დაკავშირებით საბჭო უთითებს, ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის 1997 წელს მიღებულ რეკომენდაციას, სადაც სიძულვილის ენა განმარტებულია როგორც: სიძულვილის ენა მოიაზრებს გამოხატვის ყველა ფორმას, რომელიც ავრცელებს, აქეზებს, ხელს უწყობს ან ამართლებს რასობრივ შუღლს, ქსენოფობიას, ანტისემიტიზმს ან შეუწყნარებლობაზე დაფუძნებულ შუღლის სხვა ფორმებს, ნაციონალიზმის, ეთნოცენტრიზმის, დისკრიმინაციისა და უმცირესობათა ან მიგრანტთა მიმართ გამოხატული მტრობის ჩათვლით. აღნიშნული განმარტების მიხედვით სიძულვილის ენა მიმართული უნდა იყოს კონკრეტული ჯგუფის მიმართ და ატარებდეს შეურაცხმყოფელ ხასიათს, თუმცა ყველა შეურცახმყოფელი ტექსტი არ შეიძლება იყოს სიძულვილის ენა.

როგორც განმცხადებელი აღნიშნავს, გიორგი გაბუნიას ტექსტი იყო ქრისტიანოფობიური და მორწმუნე საზოგადოების აღშფოთება გამოიწვია. შესაბამისად, განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ სიძულვილის ენა მიმართული იყო ქრისტიანული სარწმუნეობის მქონე პირთა წინააღმდეგ. საქმეზე, „თორნიკე კაკალაშვილი გიორგი გაბუნიას წინააღმდეგ“, მსჯელობისას აღნიშნა, რომ გამოხატვა სიძულვილის ენად შეიძლება შეფასდეს მხოლოდ მაშინ, როდესაც ის კონკრეტული ნიშნის გამო შეურაცხყოფს, დისკრიმინაციულ მდგომარეობაში აყენებს ანდა აღვივებს სტიგმასა და სტერეოტიპებს. საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო ტექსტი მიმართულია არა ქრისტეს ან ქრისტიანების წინააღმდეგ, არამედ გიორგი გაბუნია ცდილობდა გაეკრიტიკებინა საჯარო პირი - ბიძინა ივანიშვილი. მის ტექსტში არ იკითხებოდა ნეგატიური ან შეურაცხმყოფელი დამოკიდებულება ქრისტიანული რელიგიის მიმართ. მან ბიძინა ივანიშვილის კრიტიკისათვის გამოიყენა შედარება, რომელიც შეიძლება არ იყო რელევანტური, მაგრამ ამასთან ნეგატიურად არ მოიხსენიებდა ქრისტიან მორწმუნეებს. შესაძლებელია მორწმუნე პირი თვლიდეს რომ ქრისტეს მოხსენიება არასაკრალურ კონტექსტში დაუშვებელია, მაგრამ ეს ავტომატურად არ გულისხმობს სიძულვილის ენას.

განმცხადებელი ასევე აპელირებდა რომ მე-7 პრინციპი დაირღვა, ვინაიდან წამყვანმა ბიძინა ივანიშვილი მოიხსენია როგორც „ხეგლეჯია რუსი ოლიგარქი“, განმცხადებელი მიუთითებდა რომ „სტიგმა ძლიერდება ბიძინა ივანიშვილის მიმართ. ისედაც არის ეს ადამიანი მისი ქმედებით სიძურვილის ობიექტი“. საბჭო აღნიშნავს, რომ ბიძინა ივანიშვილი არის საჯარო პირი და იგი ვალდებულია, ითმინოს მის მიმართ ნეგატიური შეფასებები, მათ შორის შეურაცხმყოფელი გამონათქვამები. თავად ტერმინი „ხეგლეჯია რუსი ოლიგარქი“ ცალკე არ შეიძლება მიჩნეული იქნას როგორც სიძულვილის ენა, ვინაიდან ეს ტერმინი არ ჯდება სიძულვილის ენის იმ განმარტებაში, რომელიც წინამდებარე გადაწყვეტილებაშია მითითებული.

სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემო აღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. გიორგი გაბუნიას არ დაურღვევია ქარტიის მე-7 პრინციპი.