საქმე N - 385

 

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

 

საბჭოს წევრები: ნინა ხელაძე, გელა მთივლიშვილი, ლიკა ზაკაშვილი, კამილა მამედოვა, ზვიად ქორიძე, ნათია ზოიძე, მაია მერკვილაძე

 

 

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა გამომძიებელ ჟურნალისტთა გაერთიანებამ "აი, ფაქტი", რომელიც მიიჩნევდა, რომ 2020 წლის 26 მაისს, ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ საინფორმაციო გამოშვებაში გასულ სიუჟეტში დაირღვა ქარტიის 1-ლი, მე-3 და მე-11 პრინციპები. მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა სიუჟეტის ავტორი გიგლა თუმანიშვილი.

 

 

საბჭომ გადაწყვეტილება მიიღო ონლაინ სხდომაზე, რომელიც ორგანიზებული იყო აპლიკაცია Zoom-ის მეშვეობით, თანახმად ქარტიის წესდებისა: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშულების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

 

საქმის განხილვაში მონაწილეობდა განმცხადებელი. მოპასუხე ჟურნალისტმა განხილვაში მონაწილეობა არ მიიღო და არც შეპასუხება წარმოუდგენია.  

ქარტიის პირველი პრინციპი: “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”.

 

სადავო სიუჟეტი ეხებოდა ვანისა და ბაღდათის მიტროპოლიტის, ანტონის ქონებრივ ინტერესებს. განმცხადებელი სადავოდ ხდიდა სიუჟეტით გადმოცემულ შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებს:

1. მიტროპოლიტმა ანტონმა 2020 წლის 21 მაისს გადაიფორმა 1150 მ². ფართის მიწა ბაღდათში.

2. გიგლა თუმანიშვილმა სიუჟეტში მიუთითა რომ ვარციხეში მიტროპოლიტი ფლობს 4,000 მ² მიწას.  

3. მიტროპოლიტმა ანტონმა ვანში ევროკავშირის მხარდაჭერით გახსნა გიმნაზია.

4. გიგლა თუმანიშვილის თქმით, მიტროპოლიტი ანტონი თბილისში ფლობს ბინას ფართით 175 მ². ჟურნალისტი ასევე აღნიშნავს  რომ ეს არის მიტროპოლიტის ქონებებიდან ყველა დაბალფასიანი.

 

განმცხადებელმა წარმოადგინა მტკიცებულებები, რომელთა თანახმად ზემოაღნიშნული ინფორმაცია არ შეესაბამებოდა ზუსტ ფაქტებს:

 

1. 2021 წლის 21 მაისს მართლაც გაფორმდა ხელშეკრულება უძრავ ნივთზე ბაღდათში, [ს/კ 30.13.34.412] 1150 მ2. მაგრამ აღსანიშნავია რომ ეს მიწა საკუთრებაში არ გადასცემია მიტროპოლი ანტონს [მარკოზი ბულუხია], არამედ მიტროპოლიტი ანტონი იყო საქართველოს საპატრიარქოს წარმომადგენელი და ამ ხელშეკრულებით, ზემოაღნიშნულ უძრავ ნივთზე, საპატრიარქოს წარმოეშვა აღნაგობის და არა საკუთრების უფლება.

2. საჯარო რეესტრის ამონაწერების  თანახმად ვარციხეში მიტროპოლიტი ანტონი ფლობს არა 4,000 მ2,  არამედ მის საკუთრებაში არსებული მიწების საერთო ფართობია 42,048 მ² [საკადასტრო კოდები: 30.03.40.302, 30.03.34.324, 30.03.34.326, 30.03.34.327, 30.03.34.328].

3. როგორც საჯარო რეესტრის ამონაწერიდან ირკვევა გიმნაზია არა ევროკავშირის მხარდაჭერით შექმნილი პროექტია, არამედ საქართველოს საპატრიარქოს პატრონაჟით დაფუძნდა, კერძოდ მას ფლობს ააიპ „საქართველოს საპატრიარქოს წმიდა მოციქულთასწორის ნინო ქართველთ განმანათლებლის სახელობის ვანის მართლმადიდებლური გიმნაზია“ ს/ნ 429649044. ევროკავშირის მხარდაჭერით არსებული ევროკლუბი კი ამ გიმნაზიის ფარგლებში ფუნქციონირებს.

4. რაც შეეხება მე-4 გარემოებას. საჯარო რეესტრის ამონაწერის თანხმად, მიტროპოლიტი ანტონის საკუთრებაში არსებული ბინა [ს/კ 01.14.14.005.029.02.007] თბილისში 157 მ² - ია და არა 175 მ² როგორც ეს სიუჟეტში იყო ნახსენები. ცალკე მდგომად მსგავსი შეცდომა [157-ის ნაცვლად 175-ის დასახელება], საბჭოს შეფასებით, არ არის არსებითი სახის დარღვევა, მაგრამ პრობლემურია ის ნაწილი, სადაც ჟურნალისტი აღნიშნავს რომ ეს არის მიტროპოლიტის ქონებებიდან ყველაზე იაფფასიანი. სიუჟეტი არ შეიცავდა იმ მტკიცებულებებზე მითითებას თუ რა დოკუმენტების/ინფორმაციის საფუძველზე მივიდა ჟურნალისტი ამ დასკვნამდე, რომ 148,000 დოლარიანი ქონება ყველაზე დაბალფასიანია. 

 

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე ცალსახაა რომ ჟურნალისტმა გაავრცელა არასწორი ინფორმაცია, რითაც დაირღვა ქარტიის პირველი პრინციპი.

 

ქარტიის მე-11 პრინციპი: „ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:  პლაგიატი“.  განმცხადებელი აპელირებდა, რომ ადგილი ჰქონდა პლაგიატს. კერძოდ, სადავო სიუჟეტი ეთერში გავიდა 2020 წლის 26 მაისს, ხოლო წინა დღით, 25 მაისს “აი, ფაქტი • ifact.ge”  facebook-გვერდზე გამოქვეყნდა ინფორმაცია, რომელიც მიტროპოლიტი ანტონის ქონებას ეხებოდა და ასახული იყო ყველა ის ფაქტი, რომელზეც სიუჟეტშიც იყო საუბარი. მეტიც,  “აი, ფაქტი • ifact.ge” facebook-სტატუსის ერთ ნაწილს [„ფლობს წილებს რვა კომპანიაში და ხელმძღვანელობს საპატრიარქოს მფლობელობაში მყოფ ხუთ ორგანიზაციას. კომპანიების ნაწილი სამშენებლო საქმიანობას ეწევა, ნაწილი კი სუვენირებით ვაჭრობს“] სიტყვა-სიტყვით იმეორებს ჟურნალისტი. საბჭოსათვის ცალსახაა, რომ სწორედ “აი, ფაქტი • ifact.ge”-ს მერ გავრცელებული ინფორმაცია იყო სიუჟეტის მომზადების წყარო.

 

 

საქმეში ჩაიხანა ნინუცა კახნიაურის წინააღმდეგ (2019)  საბჭომ აღნიშნა, რომ „თითოეული მასალის მომზადებას სჭირდება ადამიანური და მატერიალური რესურსი, წყაროსთან/წყაროებთან ურთიერთობა, გმირის აღმოჩენა, მასთან დაკავშირება და შეთანხმება, სიუჟეტის მთავარი აქცენტების გამოკვეთა. ეს ყველაფერი ხშირად დიდ შრომასთან არის დაკავშირებული. სწორედ ამ შრომას უნდა სცეს პატივი კეთილსინდისიერმა ჟურნალისტმა და საკუთარ ჟურნალისტურ პროდუქტში ახსენოს პირველწყარო“. „მედიასაშუალებამ სათანადოდ უნდა მიუთითოს მასალის პირველწყარო და პატივი სცეს მის მიერ გაწეულ შრომას. ამ პირობებში პლაგიატი განიმარტება უფრო ფართოდ და მოიცავს არამხოლოდ პირდაპირ კოპირებას, არამედ არასათანადო ციტირებას, მითითებას და პირველწყაროს აღნიშვნას“.  

 

საბჭო მიიჩნევს, რომ იგივე შემთხვევაა წინამდებარე საქმეშიც. ჟურნალისტი ვალდებული იყო მიეთითებინა პირველწყაროზე და ამითი პატივი ეცა  “აი, ფაქტი • ifact.ge”-ს მიერ გაწეული შრომისათვის, ამ ეთიკური ვალდებულების დარღვევა კი შეიძლება შეფასდეს როგორც პლაგიატი.

 

ქარტიის მე-3 პრინციპი: „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია“. როგორც დადგინდა, ჟურნალისტს წყარო ყავდა “აი, ფაქტი • ifact.ge” facebook-სტატუსი. შესაბამისად, გამოირიცხა ქარტიის მე-3 პრინციპის დარღვევა.

 

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

 

1. გიგლა თუმანიშვილმა დაარღვია ქარტიის პირველი და მე-11 პრინციპი.

2. გიგლა თუმანიშვილს არ დაურღვევია ქარტიის მე-3 პრინციპი.