იხილეთ სრულად

ბოლო განახლება: 15.10.2021

 

სახელმძღვანელოს ეს ნაწილი ეთმობა რჩევებს შრომის უსაფრთხოებისა და ფსიქიკური კეთილდღეობის შენარჩუნების საკითხებზე

---

• იხილეთ სრულად
• იხილეთ სახელმძღვანელოს ყველა თავი ერთ ბმულზე

გზამკვლევის ამ ნაწილში გიზიარებთ რჩევებს ციფრული უსაფრთხოებისა და მედიაპლატფორმების ტექნიკური მხარდაჭერის შესახებ 

---

ციფრული მხარდაჭერა და უსაფრთხოება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანია იმ მრავალ გამოწვევას შორის, რომლის წინაშეც მედიაორგანიზაციები აღმოჩნდნენ კორონავირუსის პანდემიის პირობებში.

გაზრდილმა მოთხოვნამ ინფორმაციაზე, გაზარდა დატვირთვა მედიასაშუალებების ვებგვერდებზე და მენეჯერებს უწევთ იზრუნონ ტექნიკურ უზრუნველყოფაზე. მეორე მხრივ კი, დისტანციური ჟურნალისტიკის გამო, როდესაც სამუშაო პროცესი მთლიანად ონლაინ სივრცეშია გადასული, მედიაორგანიზაციებისთვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ორგანიზაციისა და თითოეული თანამშრომლის სხვადასხვა ონლაინ არხების, პლატფორმების, მეილების, სოციალური ქსელების ანგარიშების, მოწყობილობების, ასევე, ინფორმაციის წყაროების ჰაკერებისგან, ე.წ ფიშინგისა და სხვა კიბერსაფრთხეებისგან დაცვა.

• იხილეთ სრულად
• იხილეთ სახელმძღვანელოს ყველა თავი ერთ ბმულზე

აუდიო გზამკვლევი იმ ეთიკურ დილემებზე, რასაც მედია აწყდება კორონავირუსული პანდემიის გაშუქებისას.

---

⇒  პირველ ნაწილში საუბარია სიზუსტის მნიშვნელობასა და ასევე, იმ ტერმინოლოგიაზე, რასაც მედია პანდემიის შესახებ მომზადებულ მასალებში იყენებს (ან, უნდა იყენებდეს).
⇒  მეორე ნაწილი ეხება ინფიცირებულთა იდენტიფიცირებისა და მონაცემების გამოყენების დილემებს


⇒ მესამე ნაწილში საუბარია დისკრიმინაციასა და სტიგმატიზებაზე 




⇒ მეოთხე ნაწილი ეხება ვიზუალურ მხარეს, სენსაციურ და პანიკის შემცველ სათაურებს






ტექსტი: საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია
ხმა: ნინა ხელაძე, ქარტიის საბჭოს წევრი, JRC-ის პროექტების მენეჯერი

• ტექსტური ვერსია ეთიკურ დილემებზე იხილეთ ამ ბმულზე
• გზამკვლევი სრულად იხილეთ აქ

გზამკვლევის ეს ნაწილი ეთმობა იმ ეთიკურ დილემებს, რაც მედიას პანდემიის თემის გაშუქებისას შესაძლოა წარმოეშვას

---

ახალმა რეალობამ, მედია, პროფესიული სტანდარტების დაცვის თვალსაზრისით, არაერთი გამოწვევის წინაშე დააყენა.

გარდა ეთიკური ჟურნალისტიკის საყოველთაოდ აღიარებული პრინციპებისა, როგორიცაა სიზუსტე, სამართლიანობა, მიუკერძოებლობა, საერთაშორისო გაიდლაინები მედიას მოუწოდებენ დაიცვას სიფრთხილე ტერმინოლოგიის გამოყენებისას, ფოტო/ვიდეო მასალის შერჩევისას, სტატისტიკური მონაცემების გამოქვეყნებისას, დაფიქრდეს ინფიცირებული რესპონდენტების იდენტიფიცირებისა და პერსონალური ინფორმაციის გამჟღავნების საჭიროებაზე, არ გახდეს რასისტული, დისკრიმინაციული დისკუსიისა და სიძულვილის ენის წამახალისებელი, არ მოახდინოს ადამიანების სტიგმატიზება. ამავდროულად, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით მომატებულია დეზინფორმაციის ნაკადი, რაც მედიისთვის ქმნის ახალ გამოწვევას, ინფორმაციის გადასამოწმებლად განსაკუთრებული ძალისხმევა გაიღოს.

2 თებერვალს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO), ახალ კორონავირუსს მასობრივი ინფოდემია უწოდა, რითაც გამოხატა წუხილი იმგვარი ინფორმაციის დიდძალი რაოდენობით გავრცელების გამო „...რომელთაგანაც ზოგი სწორია, ზოგი ხარვეზებით სავსე, ეს კი ხალხს სანდო წყაროებისა და სარწმუნო რჩევების პოვნას უძნელებს მაშინ, როცა ეს მათ ყველაზე მეტად სჭირდებათ“.

„ამით ახალი კორონავირუსი აქამდე გავრცელებული სხვა ვირუსული ეპიდემიებისგან მნიშვნელოვნად განსხვავდება. მართალია, SARS-მა, ახლო აღმოსავლეთის რესპირატორულმა სინდრომმა MERS-მა და ზიკას ვირუსმა, სამივემ გამოიწვია პანიკა მსოფლიოში, მაგრამ კორონავირუსთან დაკავშირებული შიში სოციალურმა მედიამ განსაკუთრებით გაამძაფრა“, - წერენ MIT Technology Review-ს ჟურნალისტები კარენ ჰაო და ტანია ბასუ.

ფრილანსერი ჟურნალისტი მაიკლ სტენდერტი, რომელიც Bloomberg-ის, The Guardian-ისა და Al Jazeera-სთვის მუშაობს და კორონავირუსის თემას ჩინეთში ეპიდემიის აფეთქების დღიდან აშუქებდა, ამბობს, რომ ჯანმრთელობის ისეთი გლობალური კრიზისის დროსროგორც ეს კორონავირუსის გავრცელება და მისგან მომდინარე საფრთხეებია, ჟურნალისტის პასუხისმგებლობა, მიაწოდოს საზოგადოებას სანდო და მკაფიო ინფორმაცია, კიდევ უფრო კრიტიკულ მნიშვნელობას იძენს: “ისტორიებში იმდენი გაურკვევლობაა, რომ მათგან მკაფიო სურათის შექმნა სწორედ ჟურნალისტის მოვალეობაა”.

"კარგმა გაშუქებამ და მეცნიერებამ უნდა განასხვავოს ინფორმაციის ლეგიტიმური წყაროები ჭორების, ნახევრად სიმართლეების, "გველის სამკურნალო ზეთის", ფინანსურად მოტივირებული რეკლამებისა და პოლიტიკურად მოტივირებული პროპაგანდისგან", - წერენ ჰარვარდის უნივერსიტეტის ეპიდემიოლოგიის პროფესორები ბილ ჰენჯი და მარკ ლიპსიჩი, სამეცნიერო ესსეში, სახელწოდებით "როგორ გავაშუქოთ Covid-19-ის გავრცელება პასუხისმგებლობით".

კოლუმბიის უნივერსიტეტის პროფესორი სტეფან მორსე ჟურნალისტებს ურჩევს, კრიზისის დროს ადამიანების ბულინგს და უსაფუძვლო პანიკისა და შიშის დათესვას მოერიდონ.

გთავაზობთ ინფორმაციას იმ ძირითადი პრინციპების შესახებ, რომელთა დაცვას განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ანიჭებენ პანდემიის გაშუქებისას.

• იხილეთ  სრულად 
• იხილეთ გზამკვლევის ამ ნაწილის აუდიო ვერსია
• იხილეთ სახელმძღვანელოს ყველა თავი ერთ ბმულზე

მაშინ, როდესაც პანდემიის გამო, საზოგადოების ყურადღება ტელევიზორებისა და კომპიუტერების ეკრანებისკენაა მიპყრობილი, მედიას რამდენიმე ფრონტზე ერთდროულად უწევს ბრძოლა. ვირუსთან დაკავშირებით საზოგადოების ინფორმირებაში მისი როლი გადამწყვეტია. სწორედ ჟურნალისტებისგან იგებს მოსახლეობა იმასაც, თუ რა ზომებს იღებს მისი ქვეყნის ხელისუფლება COVID-19-ის გავრცელების თავიდან ასაცილებლად. საგანგებო მდგომარეობის პირობებში, როდესაც კიდევ უფრო რთულდება ინფორმაციის მოპოვება, ინტერნეტსა და სოციალურ მედიაში კი მეტი დეზინფორმაცია ან არასრული ინფორმაცია ვრცელდება, განსაკუთრებულად იზრდება კეთილსინდისიერი ჟურნალისტიკის საჭიროება. იზრდება მკითხველთა და მაყურებელთა რაოდენობაც.

ნებისმიერი მედიასაშუალება ცდილობს საზოგადოების გაზრდილ მოთხოვნასაც უპასუხოს და ამავე დროს, არ გადაუხვიოს არჩეული გზიდან - იყოს სანდო და მიუკერძოებელი ინფორმაციის გამავრცელებელი. ამ ამოცანების შესასრულებლად ჟურნალისტები თავს არ ზოგავენ და რისკზეც მიდიან. ასეა ბუნებრივი კატაკლიზმების, შეიარაღებული კონფლიქტებისა თუ პანდემიის გაშუქების დროს.

თუმცა, კორონავირუსის პანდემია არამხოლოდ ჯანმრთელობას უქმნის საფრთხეს, ის გამოწვევაა მედიისთვის - იმუშაოს სრულიად შეცვლილ გარემოში და გაუძლოს კრიზისს.

მფლობელები და მენეჯერები, გარდა იმისა, რომ ფიქრობენ როგორ უზრუნველყონ თანამშრომლებისთვის აუცილებელი სამუშაო გარემო, ცდილობენ, როგორმე შეამცირონ ვირუსის საფრთხით გამოწვეული ეკონომიკური კრიზისის გავლენა საკუთარ მედიაზე.

• იხილეთ სრულად
• იხილეთ სახელმძღვანელოს ყველა თავი ერთ ბმულზე

„ჟურნალისტები ყოველთვის კრიზისისკენ მივრბივართ. როცა ხანძარია, ვიცვამთ დამცავ აღჭურვილობას და მივიწევთ ცეცხლისკენ, მივრბივართ სროლის ადგილზე და ვუერთდებით ხალხის მსვლელობებს, რომლებიც, შესაძლოა, არაპროგნოზირებადი იყოს. არ აქვს მნიშვნელობა რა ტიპის კატასტროფაა, მნიშვნელოვანი ამბის დროს ჩვენი ნიუსრუმი უფრო ხალხმრავალი და ხმაურიანი ხდება. ეს შემთხვევა გამონაკლისია“, -  ოდრი კუპერი, The Chronicle-ს მთავარი  რედაქტორი

სტანდარტული სამუშაო გარემოსა და პირობების მნიშვნელოვნად შეცვლა მოუხდათ საქართველოში მოქმედ მედიაორგანიზაციებსაც. საქართველოში მოქმედი სხვადასხვა ტიპის (მაუწყებელი, ონლაინ მედია, რადიო, პრესა, ინტეგრირებული ნიუსრუმი) მედიასაშუალების მენეჯერებთან გასაუბრება ცხადყოფს, რომ მუშაობის დისტანციურ რეჟიმზე გადართვა მათთვის მარტივი არ აღმოჩნდა. 

გთავაზობთ რჩევებს, რომლებიც მედიამენეჯერების, რედაქტორებისა და პროდიუსერების გამოცდილებას ემყარება. 

• იხილეთ სრულად
• იხილეთ სახელმძღვანელოს ყველა თავი ერთ ბმულზე

ეს შეზღუდვები ეხება მიმოსვლას, საგანმანათლებლო პროცესს, კულტურულ და სპორტულ ღონისძიებებს, შეკრებებსა და მანიფესტაციებს, საჯარო სივრცეში თავშეყრას.

• იხილეთ სრულად
• იხილეთ სახელმძღვანელოს ყველა თავი ერთ ბმულზე

ვიმედოვნებთ, რომ ეს გზამკვლევი ქართულ რეალობაში გააჩენს საწყის ცოდნას პანდემიის  მაღალი პროფესიული სტანდარტით გაშუქების თაობაზე, ამავდროულად, ჟურნალისტებს უფრო უსაფრთხოდ მუშაობაში დაეხმარება და ასევე, ხელს შეუწყობს პროფესიული დისკუსიების წამოწყებას ეპიდემიების, პანდემიებისა და ინფექციური დაავადებების გაშუქებასთან დაკავშირებულ თემებზე. 

• იხილეთ დოკუმენტი
• იხილეთ სახელმძღვანელოს ყველა თავი ერთ ბმულზე