რა არ მოსწონთ ბავშვებს ქართულ მედიაში, რა თემების გაშუქებას ისურვებდნენ და როგორ შეუძლიათ თავად არასრულწლოვნებს ინფორმაციის გავრცელება, ამ საკითხებზე საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ და გაეროს ბავშვთა ფონდმა (UNICEF)18 მაისს მოსწავლე ახალგაზრდობის სასახლეში არსებული მედია სტუდია “დროს” წევრ ბავშვებთან იმსჯელეს.

ბავშვთა საკითხების ეთიკური გაშუქების შესახებ მიმდინარე პროექტის ფარგლებში საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია და გაეროს ბავშვთა ფონდი (UNICEF) აცხადებს კონკურსს მედიასაშუალებებისთვის. შერჩეულ რედაქციებში ჩატარდება პრაქტიკული სემინარი ბავშვთა საკითხების გაშუქების შესახებ.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია იწვევს ჟურნალისტებს

ტრენინგში მონაწილეობის მისაღებად

რელიგიასთან დაკავშირებული თემების გაშუქება

ორდღიანი ტრენინგი გაიმართება 3-4 ივნისს თბილისში, ქარტიის ოფისში (შიო მღვიმელის 6ბ). ტრენინგში მონაწილეობის მიღება შეუძლიათ ჟურნალისტებს როგორც თბილისიდან, ასევე რეგიონებიდან.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, გაზეთ “კახეთის ხმის” რედაქტორს, მაია მამულაშვილსა და ჟურნალისტს, ნიკოლოზ ესიტაშვილს ქარტიის პრინციპები არ დაურღვევიათ.

ქარტიას განცხადებით „მოქალაქე ევროპული განვითარებისთვის“ თავმჯდომარემ, გიორგი მოსიაშვილმა მიმართა. სადავო მასალა, შეტევა ადგილობრივ მედიაზე – თელავის მედია კაფე დაიხურა, 2017 წლის 9 მარტს გამოქვეყნდა. მასალის თანახმად, “თელავის მედია კაფე, სადაც გაზეთ „კახეთის ხმის“ რედაქცია იყო ინტეგრირებული, დაიხურა.” მასალაში დახურვის მიზეზად დასახელებულია ის, რომ “თელავის მერიასთან ორწლიანი მოლაპარაკების მიუხედავად, თვითმმართველმა ერთეულმა რედაქციას აღარ გაუგრძელა იჯარის ხელშეკრულება”. ქარტიაში შემოტანილ განცხადებაში კი გიორგი მოსიაშვილი უთითებდა, რომ რედაქციამ არასწორი ინფორმაცია გაავრცელა, შესაბამისად დარღვეული იყო ქარტიის პირველი პრინციპი (სიზუსტე).

საქმის განხილვას მხოლოდ განმცხადებელი დაესწრო, მოპასუხე ჟურნალისტმა და რედაქტორმა კი საბჭოს კითხვებს სკაიპის მეშვეობით უპასუხეს. გადაწყვეტილების

სამოტივაციო ნაწილი მოგვიანებით გამოქვეყნდება

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, ინტერნეტ გამოცემა fact2.ge-ს ჟურნალისტმა ბესო მახარაშვილმა ქარტიის პირველი (სიზუსტე) და მესამე (ფაქტების მიჩქმალვა) პრინციპი დაარღვია.

ქარტიას განცხადებით მომართა კომპანია iPlus-მა. ის მიიჩნევდა, რომ ეთიკური პრინციპები დარღვეული იყო Fact2.ge-ს მიერ გამოქვეყნებულ მასალაში სათაურით „IPHONE+“-ის მორიგი დაზარალებული?! ნანიკო ხაზარაძე: არც დამიშვია, რომ შეიძლებოდა, მეორადი ტელეფონი მოეყიდა, მაგრამ… " განმცხადებელი ასევე ფიქრობდა, რომ დარღვეული იყო ქარტიის მეხუთე პრინციპიც, რომელიც ჟურნალისტს არასწორი ინფორმაციის შესწორებას ავალდებულებს. მტკიცებულებების წარმოდგენისთვის საბჭომ IPLUS-ს დამატებითი დრო მისცა.

განმცხადებელმა წარმოადგინა სატელეფონო ჩანაწერი მედიასაშუალებასთან, თუმცა, საბჭომ მიიჩნია, რომ ამით არ დგინდებოდა მეხუთე პრინციპის დარღვევა, შესაბამისად, მხოლოდ პირველი და მესამე პრინციპი მიიჩნია დარღვეულად.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭო 26 აპრილს 19:00 საათზე განიხილავს „მოქალაქე ევროპული განვითარებისთვის“ თავმჯდომარის, გიორგი მოსიაშვილის განცხადებას “კახეთის ხმის” რედაქტორის, მაია მამულაშვილისა და ჟურნალისტის, ნიკოლოზ ესიტაშვილის წინააღმდეგ.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის გადაწყვეტილებით ჟურნალისტმა ინგა გრიგოლიამ ქარტიის მეშვიდე პრინციპი დაარღვია, რომლის თანახმადაც  "ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით."

ქარტიას განცხადებით მიმართა "თანასწორობის მოძრაობამ" სადავო გადაცემა ეთერში 3 აპრილს გავიდა და ტრანსგენდერ ადამიანებს მიეძღვნა. განმცხადებელი  მიიჩნევდა, რომ გადაცემა იყო დისკრიმინაციული, ვინაიდან წამყვნმა ვერ უზრუნველყო პროცესების მართვა.

საქმის განხილვას მხოლოდ განმცხადებელი ესწრებოდა, მოპასუხე ჟურნალისტი სხდომას არ დასწრებია და არც შეპასუხება წარმოუდგენია.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი მოგვიანებით გამოქვეყნდება.

აქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სამდივნომ დასაშვებად სცნო პოლიტიკური პარტია "თავისუფალი საქართველოს" განცხადება, რომლის მიხედვითაც ტელეკომპანია "იმედის" გადაცემა "ქრონიკაში" დაირღვა ქარტიის რამდენიმე პრინციპი - პირველი (სიზუსტე), მე-3 (ფაქტის მიჩქმალვა), მე-5 (შესწორება), მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება).

სადავო სიუჟეტი "რაისიანების საქმე" 11 აპრილს გავიდა ეთერში და ეხებოდა "თავისუფალი საქართველოს" წევრის შვილის დაკავებას და პარტიის ბრიფინგს. განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ როგორც წამყვანის, ლევან ჯავახიშვილის, ისე სიუჟეტის ავტორის, ბელა ზაქაიძის მიერ გადაცემული ინფორმაცია იყო არაზუსტი. "ფაქტების დამახინჯებით პარტიის მიერ გავრცელებული განცხადება წარმოჩინდა, როგორც დაუსაბუთებელი ინფორმაცია. ხოლო პარტიის მიერ მოხდენილი რეაგირება, როგორც - არადროული", - აღნიშნულია განცხადებაში.

ქარტიის საბჭო საქმეს ღია სხდომაზე განიხილავს, სადაც დასწრება ყველა დაინტერესებულ პირს შეუძლია.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სამდივნომ დასაშვებად სცნო "ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერი ჯგუფის" (WISG) განცხადება, რომლის თანახმადაც ტელეკომპანია "იმედის" გადაცემა "ქრონიკაში" 20 მარტს გასულ სიუჟეტში დაირღვა ქარტიის მეშვიდე (დისკრიმინაცია) და მეათე (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა).

სადავო სიუჟეტი “მორიგი თავდასხმა ტრანსგენდერებზე’’ ეხება ტრანსგენდერი ქალებზე თავდასხმას. განცხადების თანახმად,  მიუხედავად იმისა, რომ ჟურნალისტი ტრანსგენდერი ქალებისა და ზოგადად ლგბტი თემის მიმართ ღია დისკრიმინაციულ ტერმინოლოგიას არ იყენებს, ჯგუფის წევრებზე საუბრისას იგი ტრანსგენდერ ქალებს მოიხსენიებს ამგვარად: „ტრანსგენდერი გაბი“ „როგორც ტრანსგენდერები ამბობენ“  „რამდენი ტრანსგენდერის განცხადება შევიდა...“. განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ სიტყვა "ტრანსგენდერის" არსებით სახელად გამოყენებით დაირღვა ქარტიის პრინციპები, ვინაიდან სწორია "ტრანსგენდერი ქალი", "ტრანსგენდერი კაცი".

მოპასუხე ჟურნალისტებად განისაზღვრნენ წამყვანი ნანა ლეჟავა და ჟურნალისტი ქეთი ფარცხალაძე.

საბჭო საქმეს ღია სხდომაზე განიხილავს, სადაც დასწრება ნებისმიერ მსურველს შეეძლება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, საინფორმაციო სააგენტო GHN-ის რედაქტორმა თემურ ჭუმბურიძემ ქარტიის პირველი (სიზუსტე) და მეხუთე (შესწორება) დაარღვია.

მის წინააღმდეგ ქარტიას მიმართა კომპანია iPlus-მა, რომელიც სადავოდ ხდიდა GHN-ზე გამოქვეყნებულ მასალას სახელწოდებით „აშშ-დან დასკვნა ჩამომივიდა, „iPhone+“-ში ნაყიდი „iPhone5“ ფასლიფიცირებულიაო და ისე ავღელდი, ინფარქტით საავადმყოფოში აღმოვჩნდი! განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ “ჟურნალისტმა არ სცადა, გაერკვია ერთი წყაროს მიერ მოწოდებული ინფორმაცია შეესაბამებოდა თუ არა სიმართლეს” და არ ჩაასწორა ინფორმაცია. თავდაპირველად iPlus-ი დავობდა მეცხრე პრინციპთან დაკავშირებითაც, რომელიც ჟურნალისტს სარეკლამო და სარედაქციო მასალების გამიჯვნას ავალდებულებს, თუმცა საქმის განხილვისას საკუთარი მოთხოვნა ამ პრინციპთან დაკავშირებით მოხსნა. რადგან სტატიაში ავტორი იდენტიფიცირებული არ იყო, მოპასუხედ განისაზღვრა რედაქტორი თემურ ჭუმბურიძე.

საქმის განხილვას მხოლოდ განმცხადებელი ესწრებოდა.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი მოგვიანებით გამოქვეყნდება,

თბილისი, 13 აპრილი, 2017 წ. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია გაეროს ბავშვთა ფონდის მხარდაჭერით ბავშვთა საკითხების გაშუქების მონიტორინგს აგრძელებს.  მედია მონიტორინგის მიზანი ელექტრონულ, ონლაინ და ბეჭდურ მედიაში ბავშვთა საკითხებზე გამოქვეყნებული მასალების შესწავლა, ბავშვთა  უფლებებთან, ეთიკურ ნორმებსა და სიღრმისეულად გაშუქების პროფესიულ სტანდარტებთან შესაბამისობის ანალიზია. მონიტორინგი 2017 წლის 1 აპრილიდან 30 ნოემბრამდე ჩატარდება.

მონიტორინგისას გამოყენებული იქნება როგორც რაოდენობრივი, ისე თვისებრივი კვლევის მეთოდები. გასული წლებისგან განსხვავებით წელს კვლევის ფოკუსი უფრო მეტად სიღრმისეულ ანალიზზე გაკეთდება, რაც გულისხმობს იმას, რომ მონიტორები დააკვირდებიან თუ რა ჭრილში, რა კონტექსტში შუქდება ბავშვებთან დაკავშირებული საკითხები, რა თემებთან დაკავშირებით ჩანან ყველაზე ხშირად ბავშვები. ამასთან გაანალიზებენ თუ რა დეტალები აკლდა ინფორმაციას სრულად წარმოსაჩენად, რამდენად რელევანტური წყაროები საუბრობდნენ.

განსაკუთრებული აქცენტი გაკეთდება წინა პროექტის ფარგლებში განხორციელებული მედიამონიტორინგის ფარგლებში გამოკვეთილ ისეთ პრობლემურ თემებზე, როგორიცაა ბავშვების გამოყენება საკუთარი ცნობადობის ამაღლების და საქველმოქმედო მიზნებისთვის, მძიმე სოციალურ პირობებში და ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე ბავშვების გაშუქება, კრიმინალურ შემთხვევებთან დაკავშირებული ბავშვების ირიბი იდენტიფიცირება და აშ. მონიტორინგის შედეგების შესახებ შუალედური ანგარიში გამოქვეყნდება ივლისში, ხოლო საბოლოო ანგარიშს ქარტია საზოგადოებას დეკემბერში წარუდგენს.

პროექტი მონოტორინგის გარდა რამდენიმე კომპონენტს მოიცავს - გაიმართება დისკუსიები ისეთ მნიშვნელოვან საკითხებზე როგორებიცაა, საბავშვო არხების მონიტორინგისას გამოვლენილი ტენდენციები; ბავშვთა საკითხების გაშუქების სწავლება უმაღლესი სასწავლებლებში და ყალბი ინფორმაციის იდენტიფიცირება და მედია განათლება.

იგეგმება შეხვედრები სკოლის მოსწავლეებთან. მათთვის გამოცხადდება კონკურსიც, მედიის შესახებ მომზადებული საუკეთესო ბლოგპოსტები გამოქვეყნდება ქარტიის მედიაკრიტიკის პლატფორმაზე, mediachecker.ge-ზე.

აგრეთვე გაიმართება 5  სემინარი, ერთი პანკისის სათემო რადიოში დანარჩენი 4 (ორი თბილისში და ორი რეგიონში) კი კონკურსის წესით შერჩეულ  მედია ორგანიზაციაში, სადაც ტრენერები  უშუალოდ რედაქციებში იმუშავებენ და ჟურნალისტებს თემების დაგეგმვასა და მასალების მომზადებაში დაეხმარებიან.

ქარტია და გაეროს ბავშვთა ფონდი ერთობლივ პროექტებს 2013 წლიდან ახორციელებენ. ბავშვთა საკითხების გაშუქებაზე ამგვარი სისტემური დაკვირვება ტენდენციებისა და განვითარების ანალიზის  საშუალებას იძლევა. მედიამონიტორინგის შედეგები აჩვენებს, რომ მნიშვნელოვანი პროგრესია მედიაში ბავშვთა საკითხების ეთიკურად გაშუქების თვალსაზრისით, იზრდება ბავშვის მონაწილეობით მომზადებული მასალების რაოდენობაც, თუმცა ბავშვთა საკითხებს მედია მხოლოდ ახალი ამბების კონტექსტში აშუქებს და მოკლე ინფორმაციით შემოიფარგლება. კვლავაც პრობლემად რჩება ისეთი თემების სიღრმისეულად გაშუქება, რომლებიც განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია ბავშვების მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად.

***

დამატებითი ინფორმაციისათვის, გთხოვთ, დაუკავშირდეთ:

ნატა ძველიშვილი, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის

ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორი

ტელ: 593 42 18 55, n.dzvelishvili@gmail.com

www.qartia.org.ge

მაია ქურციკიძე, გაეროს ბავშვთა ფონდის

კომუნიკაციის პროგრამის ხელმძღვანელი

მობ.: (+995 599) 53 30 71 ელ–ფოსტა: mkurtsikidze@unicef.org

www.unicef.ge

კომპანია iPlus-მა, რომელიც Apple-ის პროდუქციის რეალიზატორია, საინფორმაციო სააგენტო GHN-სა და ინტერნეტ გამოცემა Fact2.ge-ს წინააღმდეგ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას მიმართა.

განცხადების მიხედვით, GHN-მა დაარღვია ქარტიის პირველი (სიზუსტე), 5(შესწორება) და 9(სარეკლამო მასალის გამიჯვნა) პრინციპები მასალაში, რომელიც გამოქვეყნდა შემდეგი სათაურით -„აშშ-დან დასკვნა ჩამომივიდა, „iPhone+“-ში ნაყიდი „iPhone5“ ფასლიფიცირებულიაო და ისე ავღელდი, ინფარქტით საავადმყოფოში აღმოვჩნდი! iPlus-ი მიიჩნევს, რომ "ჟურნალისტმა არ სცადა გაერკვია ერთი წყაროს მიერ მოწოდებული ინფორმაცია შეესაბამებოდა თუ არა სიმართლეს" და არ ჩაასწორა ინფორმაცია. ამასთან, განმცხადებელს ეჭვი აქვს, რომ სადავო მასალა კონკურენტი კომპანიის მიერ წარმოებული "საინფორმაციო ომის" შედეგია.

მეორე განცხადება კი ეხება  Fact2.ge-ს მასალას „IPHONE+“-ის მორიგი დაზარალებული?! ნანიკო ხაზარაძე: არც დამიშვია, რომ შეიძლებოდა, მეორადი ტელეფონი მოეყიდა, მაგრამ… iPlus-ის აზრით, დარღვეულია ქარტიის პირველი (სიზუსტე), მესამე (მიჩქმალვა) და 5 (შესწორება). განცხადებაში აღნიშნულია, რომ ჟურნალისტმა არასწორი ინფორმაცია გაავრცელა, მიჩქმალა მეორე მხარის პოზიცია და მითითების მიუხედავად, არ ჩასწორა მასალა. შესაბამისად, განმცხადებლის აზრით,  "ონალინ გამოცემამ მიკერძოებულად გაავრცელა ინფორმაცია და ზიანი მიაყენა“აიპლუსის” (iPhone+) იმიჯს."