თბილისი. 3 მაისი. 2018 წელი. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია და გაეროს ბავშვთა ფონდი (UNICEF) თანამშრომლობის ახალ ეტაპს იწყებს - მიმდინარე წელს შეიქმნება მედიაწიგნიერების სახელმძღვანელო, რომელიც იუნისეფის კოსოვოს ოფისის მიერ განხორციელებული პროგრამის PONDER-ის ადაპტირებული ვერსია იქნება. ექსპერტთა ჯგუფი გადაამუშავებს არსებულ რესურსს და შეიმუშავებს კონკრეტულ სავარჯიშოებს, რომლებიც ახალგაზრდებს დაეხმარება მედიის მიერ გავრცელებული ინფორმაციის კრიტიკულად წაკითხვასა და გაანალიზებაში. სავარჯიშოები ფოკუსირებული იქნება როგორც ტექსტურ, ისე აუდიო და ვიდეო/ფოტო მასალის გააზრების უნარის განვითარებაზე.

სახელმძღვანელოს პრაქტიკაში გამოყენების მიზნით წლის ბოლოს გაიმართება ორდღიანი სემინარი ახალგაზრდებისათვის და მასში მონაწილეობა ყველა დაინტერესებულ ახალგაზრდას შეეძლება კონკურსის შედეგად.

თანამედროვე სამყაროში, სადაც ინფორმაციის ნაკადი სულ უფრო იზრდება, საზოგადოებას უწევს ამოარჩიოს სანდო ინფორმაცია. ეს კი ახალი გამოწვევების წინაშე აყენებს საზოგადოებას - განივითაროს ინფორმაციის სელექციის უნარი. საქართველოშიც სულ უფრო აქტუალური ხდება მედიაწიგნიერების განვითარების საკითხი, რადგან მხოლოდ მედიაწიგნიერ და კრიტიკულად მოაზროვნე საზოგადოებას შეეძლება თავი დაიცვას დეზინფორმაციისაგან. სწორედ ეს მიზანი აქვს მედიაწიგნიერების სახელმძღვანელოს შექმნას და ახალგაზრდებში მედია წიგნიერების ამაღლებას.

პროექტი ასევე მოიცავს კვლევის კომპონენტსაც. 2013 წლიდან ქარტია და იუნისეფი რეგულარულად ატარებდნენ მედიამონიტორინგს და აკვირდებოდნენ, თუ როგორ შუქდებოდა ბავშვებთან დაკავშირებული საკითხები მედიაში. ამ წლების განმავლობაში მიღწეული პროგრესი თვალსაჩინოა - მკვეთრად შემცირდა უხეში ეთიკური დარღვევები, ამიტომაც 2018 წელს შეიცვალა კვლევის მეთოდოლოგია და ამჯერად გაანალიზდება, თუ რა დისკურსით ვრცელდება ინფორმაცია, რა არის ის ძირთადი თემები, სადაც ჩანს ბავშვი და რა მთავარ მესიჯებს ავრცელებს მედია ამ საკითხებთან დაკავშირებით. ამისათვის გაანალიზდება მედიის მიერ ბავშვების შესახებ მომზადებული როგორც ტექსტური, ისე ვიზუალური მასალა დისკურსული ანალიზის მეთოდოლოგიით.

2018 წლის ბოლოს ქარტია სხვა ნომინაციებთან ერთად გამოაცხადებს პრიზს ბავშვთა საკითხების სიღრმისეულად გაშუქების ნომინაციაში. ღია კონკურსში მონაწილეობა ნებისმიერ მსურველს შეეძლება. ჟიური გამოავლენს გამარჯვებულს, რომელსაც ქარტიისა და იუნისეფის უკვე ტრადიციად ქცეული პრიზი გადაეცემა.

ორდღიანი ტრენინგი გაიმართება 5-6 მაისს თბილისში, ქარტიის ოფისში (შიო მღვიმელის 6ბ). ტრენინგში მონაწილეობის მიღება შეუძლიათ ჟურნალისტებს როგორც თბილისიდან, ასევე რეგიონებიდან.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ის" ჟურნალისტს, მიხეილ სესიაშვილს არ დაურღვევია ქარტიის ის პრინციპები, რომელზეც განმცხადებელი, საქართველოს რკინიგზის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსის მოვალეობის შემსრულებლი დაჩი ცაგურია დავობდა. ის მიიჩნევდა, რომ დარღვეული იყო ქარტიის პირველი (სიზუსტე), მესამე (მიჩქმალვა) და მეხუთე (შესწორება) პრინციპები  "კურიერ PS-ის" სიუჟეტში, რომელიც  ბათუმის ნავთობტერმინალს ეხებოდა.

სიუჟეტის თანახმად, ბათუმის ნავთობტერმინალზე რეზერვუარების ასაშენებლად ტერიტორიის შესაძენად ოფშორულმა კომპანია "ვიბრო დიაგნოსტიკმა" 2014 წლის 8 დეკემბერს "ქართუ ბანკისგან" ათეული მილიონი დოლარის ოდენობი იპოთეკური სესხი აიღო, რასაც ამჟამად საქართველოს რკინიგზა ფარავს.  

საქმის განხილვა ქარტიის საბჭომ 2017 წლის ოქტომბერში დაიწყო და გადადო განხილვა, ვინაიდან განმცხადებელმა საკუთარი მოსაზრებების დასადასტურებლად დამატებითი დოკუმენტაციის წარმოსადგენად დრო ითხოვა.  მტკიცებულებების წარმოდგენა მხარემ 5 თვის განმავლობაში ვერ შეძლო, შესაბამისად საბჭომ მიიღო გადაწყვეტილება და ჟურნალისტს დარღვევა არ დაუდგინა.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი მოგვიანებით გამოქვეყნდება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭომ POSTV-ს წინააღმდეგ დავით მახარაშვილის განცხადებაზე გადაწყვეტილების მიღება გადადო, ვინაიდან მიიჩნია, რომ საჭირო იყო დამატებითი ინფორმაციის მოძიება. 

ქარტიაში სხდომა 14 აპრილს გაიმართა. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ POSTV-ს მიერ გამოქვეყნებულ ვიდეო მასალაში, "STOP XAM გორში პირველად და უკანასკნელად", დაირღვა ქარტიის რამდნიმე პრინციპი. მასალა ეხებოდა მანქანის გაჩერების პრობლემას. დავით მახარაშვილის განცხადებით, მასალა ფალსიფიცირებულია. საქმის განხილვას ესწრებოდა POSTV-ს წარმომადგენელი, განმცხადებელმა კი საბჭოს კითხვებს ტელეფონის საშუალებით უპასუხა. 

დამატებითი ინფორმაციის მიღების შემდეგ საბჭო განხილვას დაასრულებს და გადაწყვეტილებას მიიღებს.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ის" ჟურნალისტმა მარიამ გაფრინდაშვილმა ქარტიის მერვე პრინციპი დაარღვია, რომელის მიხედვითაც "ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის. ჟურნალისტმა არ უნდა ჩამოართვას ინტერვიუ და არ უნდა გადაუღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლები ასაკის მოზარდს მშობლის ან მეურვის თანხმობის გარეშე იმ საკითხებზე, რომლებიც მისი ან სხვა რომელიმე მოზარდის კეთილდღეობას ეხება."

სადავო სიუჟეტი "რუსთავი 2-ის" გადაცემა "შაბათის კურიერის" ეთერში გავიდა და ეხებოდა 15 წლის გოგოს, რომელიც პედაგოგს სექსუალურ შევიწროვებაში ადანაშაულებს. განმცხადებელი "პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის" (PHR) მიიჩნევდა, რომ გარკვეული დეტალების ჩვენებით ადვილად შესაძლებელი გახდა არასრულწლოვნის ამოცნობა, რის შემდეგაც მან თვითდაზიანებები მიიყენა. 

საქმის განხილვას ესწრებოდა მხოლოდ განმცხადებელი. საბჭომ მსჯელობის შემდეგ მერვე პრინციპის დარღვევა დაადგინა.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი მოგვიანებით გამოქვეყნდება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭომ განიხილა მარგალიტა ბაშარულის განცხადება ჟურნალ "თბილისელების" ჟურნალისტის, ქეთი კაპანაძის წინააღმდეგ.

სადავო სტატია გამოქვეყნდა 22 - 28 იანვრის ნომერში სათაურით "ვინ მოუკლა მამა და გაუუპატიურა და მარეკ დუდაევს და მოკლეს თუ არა ის შურისძიების მიზნით". მასალაში მარეკ დუდაევის მკვლელობის ერთ-ერთ ვერსიად დასახელებულია კონფლიქტი ტარიელ ბაშარულთან, რომელიც მასალის მიხედვით "მსხვილი კონტრაბანდისტია". განმცხადებელი აღნიშნავდა, რომ სტატიაში ტარიელ ბაშარულთან დაკავშირებული ფაქტები არასწორი და გადაუმოწმებელია.

საბჭოს სხდომას დაესწრნენ განმცხადებელი, მისი წარმომადგენლები. მოპასუხე ჟურნალისტი სხდომას არ დასწრებია და არც შეპასუხება წარმოუდგენია.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი მოგვიანებით გამოქვეყნდება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭომ განიხლა მარიამ გელაშვილის განცხადება "პირველი არხის" ჟურნალისტის სოფო ზედელაშვილის წინააღმდეგ.

სადავო მასალა 6 იანვარს გავიდა პირველის არხის გადაცემა "მოამბის" ეთერში. მასალის თანახმად, ნიკო ნიკოლაძის საცხოვრებელ სახლს, რომელსაც სარეაბილიტაციო სამუშაოები ზიანს აყენებს. განმცხადებელი მარიამ გელაშვილი მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტმა არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა.

საქმის განხილვას დაესწრო განმცხადებელი, მოპაუსხე ჟურნალისტმა საკუთარი პოზიცია წერილობით წარმოადგინა. საბჭომ მსჯელობის შემდეგ მიიჩნია, რომ დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი, რომლის თანახმადაც "ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს საზოგადოების უფლებას - მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია".

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი მოგვიანებით გამოქვეყნდება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს სამდივნომ დასაშვებად სცნო სალომე ბელქანიას განცხადება რუსთავი 2-ის წინააღმდეგ. სადავო მასალა 5 აპრილს გავიდა საინფორმაციო გამოშვება "კურიერში" - "რატომ ხოცავთ ხალხს," - ტყიბულში გარდაცვლილი მეშახტის და დიმიტრი ქუმსიშვილს მიმართავს". მასალა ეხებოდა მეშახტეების დაღუპვას და ნაჩვენები იყო გარდაცვლილთა ახლობლები პირადი ტრაგედიის დროს. 

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ დაირღვა ქარტიის მეათე პრინციპი (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა), ვინაიდან მასალა ე "მთავარი აქცენტის გადატანას და მისგან გარკვეულწილად, შოუს დადგმას და რეიტინგზე ზრუნვას ემსახურება". 

ქარტიის საბჭო განცხადებას ღია სხდომაზე განიხილავს.

14 აპრილს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭო განიხილავს შემდეგ განცხადებებს:

12:00 საათი - მარიამ გელაშვილი "პირველი არხის" ჟურნალისტის, სოფო ზედელაშვილი წინააღმდეგ

სადავო მასალა 6 იანვარს გავიდა პირველის არხის გადაცემა "მოამბის" ეთერში და ეხებოდა ნიკო ნიკოლაძის საცხოვრებელ სახლს, რომელსაც მასალის თანახმად, "დღეს მუზეუმის სტატუსიც კი არ აქვს მინიჭებული".

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სამდივნომ დასაშვებად სცნო პოლიტიკური პარტია "ევროპული საქართველოს"  პოლიტსაბჭოს თავმჯდომარე გიგა ბოკერიას განცხადება ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ის" ჟურნალისტის, თეა ადეიშვილის წინააღმდეგ.

სადავო სიუჟეტი 25 მარტს გავიდა გადაცემა P.S.-ს ეთერში. მასალაში საუბარი იყო საქართველოს პარლამენტის რეზოლუციაზე, რომელიც ეხება რუსეთის ფედერაციის მიერ ოკუპირებულ აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში ადამიანის უფლებების უხეში დარღვევასა და „ოთხოზორია-ტატუნაშვილის სიას“ . რეზოლუციაზე "ევროპულ საქართველოსაგან" განმსხვავებული მოსაზრებები ჰქონდა "ნაციონალურ მოძრაობას", რომელმაც, სიუჟეტის თანახმად, "სანქციების გაურკვევლობის გამო" რეზოლუციის კენჭისყრაში მონაწილეობა არ მიიღო.  

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტმა მაყურებელს არ მისცა შესაძლებლობა რეზოლუციის საკამათო საკითხს თავად გაცნობოდა, "თუმცა გააცნო საკუთარი შეფასება - რომ ტექსტი გაუგებარია. მან არც ევროპული საქართველოს რესპოდენტთა განმარტება არ გააშუქა დისკუსიისთვის ამ საკვანძო საკითხზე - არადა ინტერვიუს დროს საუბარი ამ თემასაც შეეხო", - ნათქვამია განცხადებაში და იქვე აღნიშნულია, რომ მაყურებელს მცდარი და არასრულფასოვანი ინფორმაცია მიეწოდა, რადგანაც მიიჩმალა მნიშვნელოვანი ინფორმაცია. შესაბამისად, დარღვეულია ქარტიის პირველი (სიზუსტე) და მესამე (მიჩქმალვა) პრინციპები.

განცხადების თანახმად, მასალის ეთერში გასვლიდან მალევე გავრცელდა სიუჟეტის ერთ-ერთი მონაწილის და "ევროპული საქართველოს" ლიდერის გიგა ბოკერიას წერილობითი მიმართვა, სადაც გარდა განმარტებისა, მითითებული იყო თხოვნა - ტელეკომპანიას შემდეგ კვირას იმავე გადაცემის ეთერში გამოესწორებინა შეცდომა, რაც არ მომხდარა. შესაბამისად განმცხადებლი მიიჩნევს, რომ დაირღვა ქარტიის მეხუთე პრინციპიც, რომელის თანახმადაც მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სამდივნომ დასაშვებად სცნო  ორგანიზაციის "პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის" (PHR) განცხადება ტელეკომპანია რუსთავი 2-ის ჟურნალისტის, მარიამ გაფრინდაშვილის წინააღმდეგ. 

სადავო მასალა 2018 წლის 31 მარტს გავიდა "შაბათის კურიერის" ეთერში და ეხებოდა 15 წლის გოგოს, რომელიც პედაგოგს სექსუალურ შევიწროვებაში ადანაშაულებს. განცხადების თანახმად, გარკვეული დეტალების ჩვენებით სადვილად შესაძლებელი გახდა არასრულწლოვნის ამოცნობა, "შედეგად კი ძალადობაგამოვლილი გოგონა თანატოლებისგან აგრესიის, ზეწოლის, ბულინგისა და ფსიქოლოგიური ძალადობის მსხვერპლი გახდა. აღნიშნულმა ფაქტმა იმდენად ნეგატიური გავლენა მოახდინა მსხვერპლზე, რომ არასრულწლოვანმა მიიყენა თვითდაზიანებები და თვითმკვლელობა სცადა", - ნათქვამია განცხადებაში.

შესაბამისად, განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ დარღვეულია ქარტიის მერვე პრინციპი, რომელიც ჟურნალისტს ბავშვის ინტერესების დაცვას ავალდებულებს.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭომ დასაშვებად სცნო სოციალური მომსახურების სააგენტოს განცხადება "ასავალ-დასავალის" ჟურნალისტის, დიტო ჩუბინიძის წინააღმდეგ.

სადავო მასალა 26 მარტს გამოქვეყნდა სათუარით - "ღია წერილის პროლოგი საქართველოს ჯანდაცვის მინისტრის მოადგილეს ზაზა სოფრომაძეს". მასალაში საუბარია სოციალური მომსახურების სააგენტოს თანამშრომლებზე, მათ შორის მარი წერეთელზე და მითითებულია, რომ ის "სააკაშვილის რეჟიმის მძლავრობის დროს საქართველოს ჯანდაცვის მინისტრის მოადგილის, ადამიანის მკვლელობაში მხილებული ირაკლი გიორგობიანის (გლობუსა) თანაშემწედ და ასისტენტად თუ ეფროსინედ მუშაობდა".

განმცხადებლის თქმით, "სტატიაში მოხსენიებული ინფორმაცია მარი წერეთლის სამუშაო გამოცდილების შესახებ არის ტყუილი,არ არის გადამოწმებული ჟურნალისტის მიერ და მსგავს დეზინფორმაციას საზოგადოება შეჰყავს შეცდომაში.ასევე მიზანმიმართულად არის დამახინჯებული პირადი თუ საზოგადოებრივი მოღვაწეობის ფაქტები იმ პირებისა,რომლებიც მოხსენიებულნი არიან ზემოაღნიშნულ სატატიაში". შესაბამისად, განმცხადებლის აზრით, დარღვეულია ქარტიის რამდენიმე პრინციპი: პირველი (სიზუსტე), მესამე (დაუდასტურებელი წყარო), მეშვიდე (დისკრიმინაცია) და 11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება).