საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭომ განიხილა ორგანიზაციის "პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის" (PHR) განცხადებები 6 მედიაპროდუქტთან დაკავშირებით.   ექვსივე მათგანი ეხებოდა  აღაიანში 7 თვის ბავშვის მკვლელობაში ბრალდებული არასრულწლოვნის გაშუქებას.  განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ გაშუქებისას ჟურნალისტებმა გაავრცელეს არასწორი ინფორმაცია, შელახეს პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა, დააზიანეს არასრულწლოვნის ინტერესი და გაამყარეს გენდერული სტერეოტიპები. 

ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ წარმოდგენილი განცხადების დასაბუთება და სადავო ჟურნალისტური პროდუქტების შეფასება საკმარისი იყო და  გადაწყვეტილება მხარეთა მონაწილეობის გარეშე მიიღო, რის საშუალებასაც ქარტიის საქმის წარმოების წესი  (4.4) იძლევა. 

მსჯელობის და საქმის განხილვის შემდეგ საბჭომ მიიღო შემდეგი გადაწყვეტილება:

• ტელეკომპანია რუსთავი 2,  გადაცემა "შაბათის კურიერი", სადავო მასალა - "ნაადრევი ქორწინების შედეგი" - დარღვეულია შემდეგი პრინციპები: პირველი (სიზუსტე) , მერვე (ბავშვის ინტერესი), მეათე (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა). არ დარღვეულა მეშვიდე (დისკრიმინაცია) და მეთერთმეტე (ფაქტის განზრაც დამახინჯება)
• ტელეკომპანია მაესტრო, სადავო მასალა - "7 თვის ბავშვის მკვლელობის ახალი დეტალები" - დარღვეულია შემდეგი პრინციპები: პირველი (სიზუსტე) , მერვე (ბავშვის ინტერესი), მეათე (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა). არ დარღვეულა მეშვიდე (დისკრიმინაცია).
• პრაიმ ტაიმი
  • სადავო მასალა 1 - "რას ყვებიან აღაიანში 16 წლის გოგოზე, რომელმაც 7 თვის შვილი გაგუდა".   დარღვეულია შემდეგი პრინციპები:  მეშვიდე (დისკრიმინაცია), მერვე (ბავშვის ინტერესი), მეათე (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა). არ დარღვეულა მესამე (დადასტურებული წყარო).
  • სადავო მასალა 2 - „მინდოდა ტკივილი მიმეყენებინა, უფრო მეტად ჩემი თავისთვის“ - რას ყვება დედა, რომელმაც 7 თვის შვილი გაგუდა?" დარღვეულია  მერვე (ბავშვის ინტერესი) პრინციპი.  არ დარღვეულა მესამე (დადასტურებული წყარო), მშვიდე (დისკრიმინაცია) და მეათე (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა) პრინციპები.
  • სადავო მასალა 3 - "აღაიანში მოკლული ჩვილის დედაზე ოჯახის ახლობლები ახალ დეტალებს ყვებიან".   დარღვეულია შემდეგი პრინციპები:  მერვე (ბავშვის ინტერესი), მეათე (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა). არ დარღვეულა მესამე (დადასტურებული წყარო), მეშვიდე (დისკრიმინაცია) პრინციპები.
• რეზონანსი - "მეზიზღებიან ისინი, ვინც საკუთარი ხელით კლავენ შვილებს“ – რას წერდა შვილის გაგუდვაში ბრალდებული გოგო" - დარღვეულია მერვე პრინციპი  (ბავშვის ინტერესი), არ დარღვეულა მეათე პრინციპი (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა)
• პლუს კვირა - „მეზიზღებიან ადამიანები, რომლებიც საკუთარი ხელით კლავენ შვილებს“ რას წერდა შვილის მკვლელობაში ბრალდებული გოგო სოცქსელში" - დარღვეულია მერვე პრინციპი  (ბავშვის ინტერესი), არ დარღვეულა მეათე პრინციპი (პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა).

გადაწყვეტილებების სამოტივაციო ნაწილი მოგვიანებით გამოქვეყნდება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს სამდივნომ დასაშვებად სცნო რადიო "თავისუფლების" ჟურნალისტის, გოგი გვახარიას განცხადება "ალიას" ჟურნალისტის, ნანა სულავას წინააღმდეგ.

სადავო მასალა გამოქვეყნდა სათაურით "რა უამბეს «ალიას» გოგი გვახარიას ბაბუაზე?" სტატიაში საუბარია როგორც ჟურნალისტ გოგი გვახარიაზე, ასევე მის ბაბუაზე. განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ სტატია არის ჰომოფობიური, მოცემული ინფორმაცია არ შეესაბამება სიმართლეს და ფაქტები განზრახ არის დამახინჯებული. შესაბამისად, დარღვეულია ქარტიის პირველი (სიზუტე), მესამე (დადასტურებული წყარო), მეხუთე (შესწორება), მეშვიდე (დისკრიმინაცია), მეთერთმეტე (ფაქტის განზრახ დამახინჯება).

ქარტიის საბჭო საქმის განხილვის შემდეგ მიიღებს გადაწყვეტილებას, მართლაც დაირღვა თუ არა სადავო პრინციპები.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, ტელეკომანია "იმედის" ჟურნალისტმა, ნათია სონღულაშვილმა ქარტიის შემდეგი პრინციპები დაარღვია: პირველი (სიზუსტე), მესამე (მიჩქმალვა), მეხუთე (შესწორება) და მეთერთმეტე (ფაქტის განზრახ დამახინჯება).

მის წინააღმდეგ ქარტიას მიმართა ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ. სადავო სიუჟეტი ეხებოდა აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშს. ამ თემაზე საუბრობდა საიას წარმომადგენელიც. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ სიუჟეტი მანიპულაციური იყო, ჟურნალისტმა არასწორი ინფორმაცია გაავრცელა, მიჩქმალა მნიშვნელოვანი ინფორმაცია და განზხარ დაამახინჯა ფაქტები. 

საქმის განხილვას მხოლოდ განმცხადებელი ესწრებოდა. მოპასუხე ჟურნალისტი სხდომას არ დასწრებია და არც შეპასუხება წარმოუდგენია. 

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი მოგვიანებით გამოქვეყნდება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, ტელეკომპანია მესამის ჟურნალისტებმა მზია შარაშენიძემ, უშო რუხაძემ და ნათია ჩიქოვანმა ქარტიის პირველი (სიზუსტე) და მეხუთე (შესწორება) პრინციპები დაარღვიეს.

სადავო მასალა 2019 წლის 20 მარტს გავიდა ეთერში და ეხებოდა დასაქმებულთა შრომით უფლებებს. დარღვეულ უფლებებზე საუბრისას ნახსენებია "ფრესკოც". განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ გადაცემის წამყვანი და სტუმრები ამ კომპანიის დისკრედიტაციას მიზანმიმართულად ახდენდენ,  ამასთან გადაცემაში არ ჩანდა "ფრესკოს" წარმომადგენლის პასუხი. 

განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ გარდა პირველი და მეხუთე მუხლისა, დარღვეული იყო ქარტიის მესამე (მიჩქმალვა) და მეთერთმეტე (განზრახ დამახინჯება), თუმცა საბჭომ არ გაიზიარა განმცხადებლის პოზიცია და ამ ორი პრინციპის დარღვევა არ დაადგინა.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი მოგვიანებით გამოქვეყნდება.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭო 29 მაისს განიხილავს შემდეგ საქმეებს:

19:00 საათი - "ფრესკო"  ტვ "მესამეს" ჟურნალისტების,  მზია შარაშენიძის, უშო რუხაძის და ნათია ჩიქოვანის წინააღმდეგ

სადავო მასალა 2019 წლის 20 მარტს გავიდა ეთერში და ეხებოდა დასაქმებულთა შრომით უფლებებს. დარღვეულ უფლებებზე საუბრისას ნახსენებია "ფრესკოც". განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ გადაცემის წამყვანი და სტუმრები ამ კომპანიის დისკრედიტაციას მიზანმიმართულად ახდენენ, რეალურად კი შრომითი უფლებების დარღვევის ფაქტები "ფრესკოში" არ დადასტურებულა.

სადავო პრინციპები: პირველი (სიზუსტე), მესამე (მიჩქმალვა), მეხუთე (შესწორება) და მეთერთმეტე (ფაქტის განზრახ დამახინჯება).

ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის” ცნობით, მათ ჟურნალისტსა და ოპერატორს ედიშერ მუშკუდიანს და ბაკურ ჩიხლაძეს წყალტუბოში პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას თავს 5-ზე მეტი პირი დაესხა რა დროსაც ფიზიკური დაზიანებები მიიღეს. შემთხვევა მაშინ მოხდა, როდესაც ისინი 7 თვის ბავშვის მკვლელობის საქმეზე ინფორმაციის მოძიებას ცდილობდნენ.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ დაუშვებელია ჟურნალისტის საქმიანობის ხელშეშლა და მათ მიმართ ძალადობა მიუხედავად იმისა, რესპონდენტებისთვის დასმული კითხვები მისაღებია თუ არა. ჟურნალისტებთან კომუნიკაციასა და მათთვის ინფორმაციის მიწოდებაზე უარის თქმა ნებისმიერი ადამიანის უფლებაა, თუმცა ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ეს უარი ძალადობის სხვადასხვა ფორმით შეიძლება იყოს გამოხატული. ჟურნალისტების პროფესიული საქმიანობა დაცულია საქართველოს კანონდებლობითაც და უკანონოდ ხელშეშლა სისხლის სამართლის დანაშაულია.

ქარტიის საბჭო მიმართავს სამათალდამცავ უწყებებს დროულად და გამჭვირვალედ გამოიძიოს მომხდარი შემთხვევა და საზოგადოებას გამოძიების შედეგების შესახებ მიაწოდოს ინფორმაცია .

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს სამდივნომ დასაშვებად სცნო ორგანიზაციის "პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის (PHR)" განცხადება "პრაიმტაიმის" მიერ გამოქვეყნებულ სამ მასალასთან დაკავშირებით.  სამივე მათგანი ეხება კასპის რაიონში 7 თვის შვილის მკვლელობის ბრალდებით დაკავებული არასრულწლოვნის საქმეს. 

განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ სადავო მასალებში გავრცელდა არასრულწლოვნის პირადი ცხოვრების დეტალები, რის მიმართაც არ არსებობდა   საზოგადოების მაღალი ინტერესი და ემსახურებოდა მხოლოდ და მხოლოდ საზოგადოებრივი ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილებას. განმცხადებელს მიაჩნია, რომ მასალები ასევე შეიცავს გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხეს, ვინაიდან ჟურნალისტი ცდილობს რესპონდენტისგან მიიღოს ინფორმაცია არასრულწლოვნის სხვა გენდერული როლების შესახებ, თუ როგორი დედა და ცოლი იყო ბრალდებული.

აქედან გამომდინარე PHR-ს მიაჩნია, რომ დარღვეულია ქარტიის შემდეგი პრინციპები: მესამე (დადასტურებული წყარო), მეშვიდე (დისკრიმინაცია) , მერვე (ბავშვის ინტერესი), მეათე ( პირადი ცხოვრება).

ქარტიის საბჭო საქმის განხილვის შემდეგ გადაწყვეტს იყო თუ არა დარღვეული სადავო პრინციპები.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს სამდივნომ დასაშვებად სცნო ორგანიზაცია "პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის" ხელმძღვანელის, ანა არგანაშვილის განცხადება საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს გადაცემა "რადიოვიზიის" ჟურნალისტის, სოფო შაიშმელაშვილის წინააღმდეგ. 

სადავო სიუჟეტი ეხება ბოშა ბავშვებს. განმცხადებელი მიიჩნევს, რომ მასალაში გამოყენებულია დამამცირებელი, ღირსების შემლახველი და დისკრიმინაციული სტერეოტიპების გამავრცელებელი ფრაზები, რაც არღვევს ქარტიის მეშვიდე პრინციპს, რომლის თანახმადაც,  ჟურნალისტმა ყველა ღონე უნდა იხმაროს დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად. განმცხადებლის აზრით, ასევე დარღვეულია ქარტიის მერვე პრინციპი, რომელიც ჟურნალისტს ბავშვის ინტერესების დაცვას ავალდებულებს. 

ქარტიის საბჭო განხილვის შემდეგ დაადგენს, მართლაც დაირღვა თუ არა ქარტიის პრინციპები.

მონაწილეებს რეგიონიდან აუნაზღაურდებათ მგზავრობისა (ბილეთის წარმოდგენის შემთხვევაში) და დედაქალაქში დარჩენის ხარჯები.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, ტელეკომპანია "იმედის" ჟურნალისტს, ქეთუნა ბუდაღაშვილს ქარტიის პრინციპები არ დაურღვევია. მის წინააღმდეგ ქარტიას რაშან ზიადალიევმა მიმართა. მას მიაჩნდა, რომ ეთნიკურად აზერბაიჯანელი მოსახლების დისკრიმინაცია მოხდა გადაცემა „იმედის დღეში“ 2019 წლის 14 თებერვალს გასულ სიუჟეტში „საიმედო ტური“, რომელიც მიეძღვნა ბოლნისის რაიონს.  განმცხადებლის პოზიციით, მიუხედავად იმისა, რომ ბოლნისის მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილს ეთნიკურად აზერბაიჯანელი საქართველოს მოქალაქეები წარმოადგენენ, სიუჟეტში მინიშნებაც კი არ იყო მათ შესახებ.

საქმის განხილვისას საბჭომ მოუსმინა რაშან ზიადალიევს, შეაფასა მოპასუხე ჟურნალისტის მიერ გამოგზავნილი შეპასუხება და დაადგინა, რომ ქარტიის მეშვიდე (დისკრიმინაცია) პრინციპი არ დარღვეულა.

საბჭომ  გადაწყვეტილებაში აღნიშნა, რომ "ჟურნალისტი თავისუფალია სარედაქციო არჩევანში, ის თავად წყვეტს კონკრეტულ რეგიონზე საუბრისას რომელ კულტურულ ძეგლზე გააკეთებს არჩევანს, რა კუთხით გააშუქებს ქალაქს. ჟურნალისტი არ არის ვალდებული ერთ კონკრეტულ გადაცემაში ასახოს ყველაფერი, რაც რეგიონში ხდება, ყველა ჯგუფი, რომელიც იქ ცხოვრობს თუკი მასალის ფოკუსი არ არის ამ ჯგუფების წარმოჩენა."



იხილეთ გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია და გაეროს ბავშვთა ფონდი (UNICEF) იწვევს მოსწავლეებს სემინარში მონაწილეობის მისაღებად - “მედიაწიგნიერება და კრიტიკული აზროვნება”. ორდღიანი სემინარი გაიმართება 8-9 ივნისს თბილისში, განათლების მულტიმედია ცენტრში. მონაწილეობა უფასოა.

სემინარი იმართება ქარტიისა და გაეროს ბავშვთა ფონდის ერთობლივი პროექტის, “მედიაწიგნიერება ახალგაზრდებისთვის" ფარგლებში.

მედია წიგნიერების შესახებ ცოდნისა და უნარების გაუმჯობესება ახალგაზრდებში - ეს იქნება საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიისა და გაეროს ბავშვთა ფონდის (იუნისეფი) თანამშრომლობის მთავარი ფოკუსი მიმდინარე წელს. გაიმართება ორდღიანი სემინარების ციკლი თბილისსა და რეგიონებში მცხოვრები უფროსკლასელებისთვის.

სწავლების პროცესში გამოყენებული იქნება ქარტიისა და გაეროს ბავშვთა ფონდის მიერ გასულ წელს შემუშავებული მედიაწიგნიერების სახელმძღვანელო, რომელიც იუნისეფის კოსოვოს ოფისის მიერ განხორციელებული პროგრამის PONDER-ის ადაპტირებული ვერსიაა. ექსპერტთა ჯგუფმა გადაამუშავა არსებული რესურსი და შეიმუშავა ქართულ რეალობაზე მორგებული სავარჯიშოები, რომლებიც ახალგაზრდებს დაეხმარება მედიის მიერ გავრცელებული ინფორმაციის კრიტიკულად წაკითხვასა და გაანალიზებაში. სავარჯიშოები ფოკუსირებულია როგორც ტექსტურ, ისე აუდიო და ვიდეო/ფოტო მასალის გააზრების უნარის განვითარებაზე.

ორდღიანი სემინარები უფროსკლასელებისთვის გაიმართება თბილისში, ბათუმში, ქუთაისში, მარნეულსა და წნორში. თითოეულ სემინარში 20-მდე ახალგაზრდა მიიღებს მონაწილეობას, ესენი იქნებიან როგორც ამ ქალაქებში არსებული მედიასკოლების (ქუთაისი, მარნეული, ბათუმი) მონაწილეები, ასევე, სხვა ახალგაზრდები, რომლებიც შემდგომში, როგორც თანატოლ-განმანათლებლები, მიღებულ ცოდნას თავიანთ თემში მცხოვრებ სხვა ახალგაზრდებს გაუზიარებენ.

თანამედროვე სამყაროში, სადაც ინფორმაციის ნაკადი სულ უფრო იზრდება, საზოგადოებას უწევს ამოარჩიოს სანდო ინფორმაცია. ეს კი ახალი გამოწვევების წინაშე აყენებს საზოგადოებას - განივითაროს ინფორმაციის სელექციის უნარი. საქართველოშიც სულ უფრო აქტუალური ხდება მედიაწიგნიერების განვითარების საკითხი, რადგან მხოლოდ მედიაწიგნიერ და კრიტიკულად მოაზროვნე საზოგადოებას შეეძლება თავი დაიცვას დეზინფორმაციისაგან. სწორედ ეს მიზანი აქვს ახალგაზრდებში მედია წიგნიერების ამაღლებას.

ამავე თანამშრომლობის ფარგლებში, 2019 წლის ბოლოს ქარტია სხვა ნომინაციებთან ერთად გამოაცხადებს პრიზს ბავშვთა საკითხების სიღრმისეულად გაშუქების ნომინაციაში. ღია კონკურსში მონაწილეობა ნებისმიერ მსურველს შეეძლება. ჟიური გამოავლენს გამარჯვებულს, რომელსაც ქარტიისა და იუნისეფის უკვე ტრადიციად ქცეული პრიზი გადაეცემა.

***
დამატებითი ინფორმაციისათვის, გთხოვთ, დაუკავშირდეთ:

ნინო ნარიმანიშვილი, პროექტის მენეჯერი, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, ტელ: 593926429 ელ–ფოსტა:narimanishvili.n@gmail.com

მაია ქურციკიძე, გაეროს ბავშვთა ფონდის კომუნიკაციის პროგრამის ხელმძღვანელი ტელ: (+995 599) 53 30 71 ელ–ფოსტა: mkurtsikidze@unicef.org