23 ივნისი, 2024 წელი

საქმე N745, N746, N747, N748

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: გელა მთივლიშვილი, ნინო კაპანაძე, საბა წიწიკაშვილი, მანანა ქველიაშვილი, ხატია ღოღობერიძე, ირმა ზოიძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე

აღწერილობითი ნაწილი:

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა მოსამართლე მადონა მაისურაძემ. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ 2024 წლის 31 მარტს, 1-ელ და 4 აპრილს ტელეკომპანია “იმედის” ეთერში გასულ გადაცემებში დაირღვა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის 1-ელი და მე-11 პრინციპები.

მოპასუხე ჟურნალისტებად განისაზღვრნენ: მარიამ ქართველიშვილი, ხატია ქვათაძე, ლევან ჯავახიშვილი, ქეთი ქაშაკაშვილი, ლევან კვატაშიძე და ვარლამ წიკლაური.

საქმის განხილვის თავისებურებები:

საბჭოს სხდომა წარიმართა ქარტიის ოფისში, ჰიბრიდულ ფორმატში, კერძოდ, საბჭოს წევრების ნაწილი სხდომაში მონაწილეობდა დისტანციურად.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდა და საბჭოს პოზიცია წარმოუდგინა განმცხადებელმა მადონა მაისურაძემ.

მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან და არც თავიანთი შეპასუხება წარმოუდგენიათ წერილობით.

განმცხადებელი თავდაპირველად დავობდა 1-ელი (სიზუსტე), მე-3 (დადასტურებული წყარო) და მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპების დარღვევაზე..

განხილვისას, მას შემდეგ, რაც განემარტა ქარტიის პრინციპები, განმცხადებელმა მე-3 პრინციპი მოხსნა. საბოლოოდ, განმცხადებელმა დააზუსტა, რომ სადავო სიუჟეტში ჟურნალისტმა ქარტიის 1-ელი და მე-11 პრინციპები დაარღვია.

სამოტივაციო ნაწილი:

TV “იმედის” ეთერში გასული სიუჟეტების ქრონოლოგია და სადავო ფრაზები:

1. 31 მარტი, 2024 წელი, 11:00 სთ.-იანი “ქრონიკა”, “მოსამართლე ალიბი” 11:07 სთ.

ვარლამ წიკლაურის სადავო ფრაზები:

„ქრონიკის წყაროს ინფორმაციით, საქართველოში აკრედიტებულმა ერთ-ერთმა საელჩომ თავის თანამშრომლებთან ერთად ვეტინგის მომხრე რამდენიმე მოსამართლე ევროპული ქვეყნის დედაქალაქში წაიყვანა. წყაროს ცნობით, ისინი ხუმრობით ამბობენ, რომ ვეტინგის მომხრე მოსამართლეებთან ერთად „მოსამართლე ალიბიც“ თან ჰყავთ წაყვანილი. „ქრონიკა“ მოსამართლეთა ვინაობის, მათი ვიზიტის მიზნებისა და დამატებითი ინფორმაციის დაზუსტებას ცდილობს. ინფორმაციის დაზუსტების მიზნით, ჩვენ დავუკავშირდით ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩოს. საელჩოში ამბობენ, რომ დღეს დასვენების დღეა. ასევე, დავუკავშირდით იმ მოსამართლეებს, რომელთაც საჯაროდ აქვთ დაფიქსირებული, რომ ე.წ. ვეტინგს ეთანხმებიან. „ქრონიკის“ კითხვას ხუთმა მოსამართლემ უპასუხა. ისინი „ქრონიკის“ წყაროს ინფორმაციას უარყოფენ. ვეტინგის მომხრე სხვა მოსამართლეები ჩვენს კითხვას ჯერჯერობით უპასუხოდ ტოვებენ”.

2. 1 აპრილი, 2024 წელი, 17:00 სთ.-იანი “ქრონიკა”, „”ვეტინგის” მომხრე მოსამართლეების ევროპული ვოიაჟი“ 17:07 სთ.

ქეთი ქაშაკაშვილის სადავო ფრაზები:

“მმართველი გუნდის შეფასებით, ვეტინგის მომხრე მოსამართლეების რომში მოგზაურობა მათი საჯარო პოზიციის გამო ერთგვარ წახალისებას ჰგავს, რაც მათივე თქმით, სასამართლო ხელისუფლებაში ჩარევას ნიშნავს”.

„ქრონიკის წყაროს მიერ მოწოდებული ინფორმაციით, ამერიკის საელჩოს იუსტიციისა და მართლმსაჯულების მიმართულების კურატორმა დაბადების დღის აღნიშვნის მოტივით 3 მოსამართლე: ეკა არეშიძე, მადონა მაისურაძე და თამარ ხაჟომია იტალიაში წაიყვანა. წყაროს მიერ მოწოდებული ინფორმაციით, ისინი ხუმრობენ, რომ თან ჰყავდათ მოსამართლე - ალიბი, სავარაუდოდ, საუბარია მათთან ერთად მყოფ მოსამართლეზე - თამარ ჩიხლაძეზე”.

3. 1 აპრილი, 2024 წელი, 20:00 სთ.-იანი “ქრონიკა”, “„ვეტინგის მომხრეთა რომაული ვოიაჟი“ 20:08 სთ.

ლევან  ჯავახიშვილის სადავო ფრაზები:

„სასამართლოსთან დაკავშირებული კამპანიის ნაწილად განიხილავს ხელისუფლება ვეტინგის თემას, რომელსაც ასევე ნაც. მოძრაობა განსაკუთრებულად ლობირებს. სასამართლოს დამორჩილების მცდელობად შეფასებული ინიციატივა მოსამართლეთა უმრავლესობისთვის, რამდენიმე გამონაკლისის გარდა, მიუღებელია”.

ხატია ქვათაძის სადავო ფრაზები:

„სწორედ უმცირესობაში მყოფი ვეტინგის მომხრეები რომში ამერიკის საელჩოს თანამშრომელთან ერთად აღმოჩნდნენ”.

მარიამ ქართველიშვილის სადავო ფრაზები:

„ვეტინგის მომხრე რამდენიმე მოსამართლე დიპლომატიური მისიის წარმომადგენელმა ევროპაში სამოგზაუროდ წაიყვანა, ინფორმაცია ქრონიკას წყარომ მიაწოდა. მისივე ცნობით, ევროპული ტურნეს მონაწილეებს შორის იყო მოსამართლე, რომელზეც სხვები ხუმრობით ამბობდნენ, რომ თან ჰყავდათ მოსამართლე - ალიბი”.

4. 4 აპრილი, 2024 წელი, 14:00 სთ.-იანი “ქრონიკა”, „ვეტინგის მომხრე მოსამართლეების ევროპული ვოიაჟი“ 14:29 სთ.

ლევან კვატაშიძის სადავო ფრაზები:

„რა მიზნით იმყოფებოდნენ მოსამართლეები ევროპაში - „ქრონიკამ“ სასამართლო სისტემის წარმომადგენლებს: მადონა მაისურაძეს, ეკა არეშიძეს და ლევან დარბაიძეს კონკრეტული კითხვებით მიმართა. ეკა არეშიძე აცხადებს, რომ ნატა წნორიაშვილთან ერთად სამ სასწავლო პროცესზე ევროპასა და ამერიკაში ნამდვილად იმყოფებოდა, ბოლო ვიზიტი კი მისივე ინფორმაციით, 2017 წელს შედგა. რაც შეეხება მადონა მაისურაძეს, მოსამართლემ „ქრონიკის“ ჟურნალისტის კითხვას სატელეფონო შეტყობინებით უპასუხა - ვციტირებ: „ნატა წნორიაშვილთან ერთად, ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს განვითარების პროექტის ფარგლებში, შტატებში ნამყოფი ვარ მხოლოდ ერთხელ 2017 წელს“. მოსამართლე ლევან დარბაიძემ კი „ქრონიკასთან“ სატელეფონო საუბრისას წნორიაშვილთან ერთად მივლინებაში ყოფნა საერთოდ უარყო. ცნობისთვის, ნატა წნორიაშვილი ამერიკის საელჩოში იუსტიციისა და მართლმსაჯულების მიმართულების კურატორია. მოსამართლეების ევროპაში ვიზიტს მმართველი პარტია სასამართლო სისტემაში ჩარევად აფასებს, ოპოზიციაში კი აზრი ორად გაიყო. ნაწილი პრობლემას ვერ ხედავს, ნაწილს კი ვიზიტი რეალურ მიზნებთან დაკავშირებით გარკვეული კითხვები აქვს”.

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია”.

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო სიუჟეტში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

საბჭომ იმსჯელა სიუჟეტებში აღწერილ გარემოებებზე, გადაცემების შინაარსსა და განმცხადებლის მიერ წარმოდგენილ მტკიცებულებებზე და დაადგინა, რომ სიუჟეტები არის მანიპულაციური და საზოგადოებისთვის ისეთი გზავნილების მიწოდებას ემსახურება, რომელთა ნაწილიც არ არის სათანადოდ გადამოწმებული და დადასტურებული.

საბჭო მიიჩნევს, რომ სიუჟეტებში წარმოდგენილი ფაქტები ქმნის შთაბეჭდილებას, თითქოს მოსამართლეები, მათ შორის, მადონა მაისურაძე, აშშ-ის საელჩოს წარმომადგენელმა წაიყვანა იტალიაში, თუმცა აღნიშნული არ არის გამყარებული შესაბამისი მტკიცებულებებით. მეტიც, განმცხადებლის მიერ წარმოდგენილი დოკუმენტები საპირისპიროს ამტკიცებს.

სიუჟეტში ვხვდებით ფრაზებს: “საქართველოში აკრედიტებულმა ერთ-ერთმა საელჩომ თავის თანამშრომლებთან ერთად ვეტინგის მომხრე რამდენიმე მოსამართლე ევროპული ქვეყნის დედაქალაქში წაიყვანა”;
„ამერიკის საელჩოს იუსტიციის და მართლმსაჯულების მიმართულების კურატორმა დაბადების დღის აღნიშვნის მოტივით 3 მოსამართლე: ეკა არეშიძე, მადონა მაისურაძე და თამარ ხაჟომია იტალიაში წაიყვანა“;

ვეტინგის მომხრე რამდენიმე მოსამართლე დიპლომატიური მისიის წარმომადგენელმა ევროპაში სამოგზაუროდ წაიყვანა”.

სადავო მასალებში ამ ამბის ასეთი ფორმულირებით გაშუქებით „იმედის“ ჟურნალისტები ცხადად მიანიშნებენ, რომ  საელჩომ თუ მისმა წარმომადგენელმა მოსამართლეები იტალიაში თავისი ხარჯებით დაასვენა, რაც იყო ჯილდო ე.წ. ვეტინგის მხარდაჭერისათვის.

განმცხადებელმა საბჭოს წარმოუდგინა ბილეთების შეძენის, სასტუმროს დაჯავშნის და მოგზაურობისთვის საჭირო სხვა ხარჯებისთვის თანხების პირადი ანგარიშიდან გადახდის დამადასტურებელი დოკუმენტები, რაც ადასტურებს, რომ იტალიაში მოგზაურობა არ იყო დაგეგმილი და დაფინანსებული აშშ-ის საელჩოს ან/და მათი თანამშრომლის მიერ.

საბჭოსთვის წარმოდგენილ მტკიცებულებებში ასახულია მოგზაურობამდე რამდენიმე თვით ადრე დაწყებული პირადი მიმოწერა მოსამართლე მადონა მაისურაძესა და მის კოლეგა მეგობრებს შორის, რაც ცხადად წარმოაჩენს, რომ ეს იყო მეგობრების მიერ წინასწარ დაგეგმილი პირადი მოგზაურობა და არა ვინმეს საჩუქარი.

ხანგრძლივი მიმოწერიდან ჩანს, რომ მოსამართლეებმა და ნატა წნორიაშვილმა (საელჩოს წარმომადგენელი) პირადი, მეგობრული ურთიერთობებიდან გამომდინარე, თავად დაგეგმეს და გაიღეს ხარჯები იტალიაში მოგზაურობისთვის. 

„იმედის“ ჟურნალისტებმა აღნიშნული თემა ფორსირებულად და შესაბამისი გადამოწმების გარეშე გააშუქეს, ისე რომ სათანადოდ არ სცადეს „ბრალდებული“ მოსამართლეებისგან კომენტარის მოპოვება. „წყაროსგან მიწოდებული ამბავი“ ისე გააშუქეს, რომ არ ჰქონდათ მოგზაურობაში მონაწილე არც ერთი ადამიანის კომენტარი.

მასალებში ჟურნალისტი აღნიშნავს, რომ: „ქრონიკა“ მოსამართლეთა ვინაობის, მათი ვიზიტის მიზნებისა და დამატებითი ინფორმაციის დაზუსტებას ცდილობს“, რომ მათ დარეკეს ამერიკის საელჩოში, თუმცა პასუხი ვერ მიიღეს საელჩოში დასვენების დღის გამო.

საბჭო მიიჩნევს, რომ აღნიშნული თემა ასეთ ფორსირებულ გაშუქებას არ საჭიროებდა. სიზუსტის უზრუნველსაყოფად “იმედის” ჟურნალისტებს მეტი ძალისხმევა უნდა გაეღოთ და ინფორმაციის გადამოწმებაზე მეტი დრო უნდა დაეხარჯათ.

საბჭო მიიჩნევს, რომ მოპასუხეებმა ინფორმაციის გადასამოწმებლად არ გაიღეს საკმარისი ძალისხმევა, არ დააზუსტეს მოსამართლეების მოგზაურობასთან დაკავშირებით ინფორმაცია  სასამართლოს ადმინისტრაციაში ან იუსტიციის უმაღლეს საბჭოში, არ მოიკითხეს, იყვნენ თუ არა მოსამართლეები ევროპაში სამსახურებრივი მიზნით, ანდა პირადი შვებულების ფარგლებში. გადამოწმების ასეთი მცდელობები “იმედის” მასალებში არ ჩანს.

მნიშვნელოვანია, რესპონდენტს მიეცეს შესაძლებლობა, ისარგებლოს პასუხის უფლებით, რაც გულისხმობს მისთვის არა მხოლოდ კითხვების დასმას, არამედ მათზე საპასუხოდ და მოსამზადებლად გონივრული დროის მიცემას. სწორედ ამის დარღვევის მაგალითია ის, რომ „იმედის“ ჟურნალისტმა მადონა მაისურაძეს მისწერა 31 მარტს 00:54 სთ.-ზე, მისი იტალიიდან გამოფრენის ღამეს (მოსამართლემ საბჭოს განუმარტა, რომ მინაწერი დაგვიანებით ნახა), ხოლო სიუჟეტი ეთერში გავიდა რამდენიმე საათში, 1 აპრილის დილის 11-საათიან ქრონიკაში, მიუხედავად იმისა, რომ ამ ამბის დაჩქარებულად გაშუქების არანაირი ობიექტური საჭიროება არ არსებობდა.

ამასთან, გასათვალისწინებელია შეტყობინების  შინაარსიც: „ქალბატონო მადონა, ძალიან დიდი ბოდიში, გვიან გწერთ. ტვ იმედიდან გაწუხებთ, თქვენ ევროპაში ბრძანდებით? გარკვეული ინფორმაცია მოგვაწოდეს და დაზუსტება მინდა თუ შეიძლება”.

საბჭო განმარტავს, რომ ეთიკური ჟურნალისტის მიზანია, ერთ წყაროზე დაფუძნებული ამბავი გადაუმოწმებლად არ გავრცელდეს. ამიტომაც, ასეთ დროს მნიშვნელოვანია რესპოდენტისთვის გაგზავნილ შეტყობინებაში ჩანდეს, რა თემაზე სურს ჟურნალისტს მისი კომენტარი. ეს, ერთი მხრივ, აზღვევს ჟურნალისტს, რომ მან მიიტანა რესპოდენტამდე თემის შინაარსი, და მეორე მხრივ, თუ მისი ინფორმაცია მცდარია, ზრდის შანსს, რომ მცდარი ინფორმაციის გაშუქების აღკვეთის მიზნით რესპოდენტი გამოეხმაურება და შესაბამის კომენტარს მისცემს.

ჟურნალისტის შეკითხვიდან უნდა ჩანდეს თემა, რომელსაც ეხება მოსამზადებელი სიუჟეტი და ნათლად უნდა იყოს ჩამოყალიბებული შეკითხვის შინაარსი, რაც მოცემულ შემთხვევაში არ არის დაცული.

მოგვიანებით, მოსამართლე მადონა მაისურაძემ “იმედის” ჟურნალისტს შეატყობინა, რომ მას შეეძლო მისთვის ეტაპობრივად მიეწოდებინა მოგზაურობისთვის საჭირო პირადი გადარიცხვების დამადასტურებელი დოკუმენტები, თუმცა ჟურნალისტი ამ შეთავაზებით აღარ დაინტერესდა. შედეგად, “იმედის” სიუჟეტებში მაისურაძის პირადი გადარიცხვების მტკიცებულებები ვერ მოხვდა.

გამომდინარე აქედან, საბჭო მიიჩნევს, რომ “იმედის” ჟურნალისტებმა სათანადოდ არ გადაამოწმეს ინფორმაცია, სათანადოდ არ სცადეს იმ მოსამართლეების კომენტარების და პოზიციების ასახვა, რომლებიც მათი მასალებით უარყოფითად წარმოჩინდნენ და ამით პატივი არ სცეს სიზუსტეს, საკუთარ მაყურებელს და ქარტიის პირველი პრინციპი დააღვიეს.

Მე-11 პრინციპი.

„ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება.“

საბჭომ საქმის განხილვის შედეგად დაადგინა, რომ დარღვეულია ქარტიის მე-11 პრინციპიც. პირველი პრინციპის დარღვევა ავტომატურად მე-11 პრინციპის დარღვევას არ იწვევს. სადავო მასალებს მთლიანობაში აქვს პოლიტიკური შინაარსი და “ვეტინგის” მხარდაჭერის გამო, მოსამართლეთა დისკრედიტაციის მცდელობას წარმოადგენს.

საბჭოს მიერ ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად ჩაითვლება, თუ დადგინდა, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;
2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;
3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

„იმედის“ ყველა სადავო მასალის მთავარი მიზანი იყო „გაეშავებინა“ მოსამართლეები, რომლებიც ქართულ სასამართლო სისტემაში არსებულ უმცირესობას წარმოადგენენ,  ეთანხმებიან ვეტინგს (მოსამართლეების კეთილსინდისიერების შემოწმებას) და ხშირად ღიად გამოხატავენ ისეთ პოზიციას, რომელიც ე.წ. გავლენიანი მოსამართლეების უმრავლესობის პოზიციას ეწინააღმდეგება.

ამ თემის კამპანიური გაშუქებით, „იმედმა“ ვეტინგის მოწინააღმდეგე მოსამართლეების დისკრედიტირება სცადა და ამისათვის გადაუმოწმებელი, არაზუსტი ფაქტები გამოიყენა.

„იმედის“ განზრახვას ადასტურებს ამ თემის პროპაგანდისტული გაშუქება, მაყურებლამდე ამბის “ქართული ოცნების”  პროპაგანდისტული გზავნილების ტირაჟირებით მიტანა, რაც „იმედის“ მხრიდან სიზუსტის განზრახ უპატივცემულობას წარმოადგენს და საბჭოს არწმუნებს, რომ „იმედმა“ ეს განზრახ გააკეთა და ამით ქარტიის მე-11 პრინციპი დაარღვია.

ამბის პირველად გაშუქების შემდგომ, სიუჟეტებში „იმედის“ ჟურნალისტები ჯიუტად მიანიშნებდნენ, რომ მოსამართლეები ევროპულ მოგზაურობაში აშშ-ის საელჩომ და მისმა თანამშრომელმა წაიყვანეს.

იმ მომენტისთვის ამ ფაქტს არც ამერიკის საელჩო და არც თავად მოსამართლეები არ ადასტურებდნენ და მოსამართლე მადონა მაისურაძე “იმედის” ჟურნალისტებს სთავაზობდა მტკიცებულებებს იმის საჩვენებლად, რომ მოგზაურობა თავად დააფინანსეს.

ერთ-ერთმა მონაწილე მოსამართლემ, ეკა არეშიძემ, საჯაროდ გაავრცელა განცხადება, რათა განემარტა, რომ ეს მოგზაურობა იყო პირადი სახსრებით დაფინანსებული, მეგობრებთან ერთად მისი დაბადების დღის აღნიშვნის მიზნით.

მიუხედავად ამისა, ჟურნალისტები ამბავს მაინც ისე აშუქებდნენ, თითქოს მოსამართლეების იტალიაში დასვენება საელჩოს მიერ დაფინანსებული ჯილდო ყოფილიყო.

„იმედის“ ჟურნალისტების განზრახვას, დაემახინჯებინათ ფაქტები, ადასტურებს მოსამართლე ეკა არეშიძის ფეისბუქ პოსტის არასრულყოფილად, მანიპულაციურად გაშუქებაც. პოსტში  მოსამართლე მოგზაურობის დაგეგმვის და დაფინანსების ნიუანსებს დეტალურად აღწერს.

ამ დაუზუსტებელი გზავნილით „იმედის“ ჟურნალისტებმა მაყურებელს ხელისუფლების წევრი და მხარდამჭერი პოლიტიკოსების კომენტარები შესთავაზეს. გიორგი ვოლსკი ამბობს: „შეიძლება თვლიდეს მოსამართლე გარკვეული, რომ საქართველოს სასამართლო და ზოგადად საქართველო იმსახურებს ასეთ დამცირებას, როგორიც არი უცხოური ჩარევა მისი ამა თუ იმ სფეროს ორგანიზებაში. მაგრამ, როდესაც ეს ვინმეები არიან გაერთიანებული გარკვეულ ჯგუფში და სარგებლობენ უცხო ქვეყნის რაღაც გარკვეული უცხო ქვეყნის მხრიდან გარკვეული პრივილეგიით, მგზავრობით, რაღაც ღონისძიებებში მონაწილეობის მიღებით, რა საკვირველია, ეს უნდა განვიხილოთ, როგორც გარკვეული პოლიტიკური დემარში”.

გურამ მაჭარაშვილის პოზიცია: „ეს ჰგავს ზუსტად იმას, რომ როდესაც ბავშვი დაგიჯერებს და წაიყვან მერე, უყიდი შოკოლადებს და ეტყვი, რო კიდე წაგიყვან, თუკი დამიჯერებ და იმას იტყვი, რასაც დაგავალებ, აი, ამას ჰგავს სამწუხაროდ, ამ რამდენიმე მოსამართლის ვოიაჟი უცხოეთში, როდესაც მათ პრაქტიკულად კეთილსინდისიერებაზე თქვეს უარი, რომ ჩვენ არ ვიცით, ვართ თუ არა კეთილსინდისიერები.“

იაგო ხვიჩიას პოზიცია: „სავარაუდოდ, რომაული არდადაგები მოუწყვეს ჩვენს მოსამართლეებს. იმსახურებდნენ, იმსახურებდნენ.“

„სადღაც სიარულის შესახებ მე ინფორმაცია არ მაქვს, მაგრამ ვიღაცა თუ მეტყვის, რომ ამერიკელები სადღაც ევროპაში აკატავებენ ჩვენს მოსამართლეებს, მე არ მჯერა ამისი, რომ ეს მხოლოდ გასეირნება არი ამ მოსამართლეების”.

კახა კალაძის პოზიცია: „საქართველო არ არის რომელიმე ქვეყნის გუბერნია ან რომელიმე ქვეყნის შტატი. ჩვენ ვართ დამოუკიდებელი ქვეყანა, გვაქვს ჩვენი კონსტიტუცია და ყველამ კეთილი უნდა ინებოს და პატივი სცეს ამ ყველაფერს, პატივი სცეს, პატივი სცეს ჩვენს სახელმწიფოებრიობას და პატივი სცეს ქართველ ხალხს”.

ანრი ოხანაშვილი: „ნებისმიერი ასეთი ვოიაჟები, არ ვიცი რომაული არდადეგები უნდა დავარქვათ, თუ რა უნდა დავარქვათ, სერიოზულ კითხვის ნიშნებს აჩენს. სულ მცირე, რა თქმა უნდა უხერხულობას აჩენს სხვა კოლეგა-მოსამართლეებთან მიმართებაში, მაგრამ მთავარი აქ ის არის, რომ ეს აყალიბებს განცდებს და ახალისებს, რომ კონკრეტულმა მოსამართლეებმა არა კონსტიტუციისა და კანონის შესაბამისად, არამედ სხვა ფაქტორების გათვალისწინებით იმოქმედონ”.

ირაკლი ზარქუა: „თუ რამეს უნდა დაერქვას თავისი სახელი, ეს არის აი, ეს კლანი ეტყობა, რაღაც ვიწრო ჯგუფი მოსამართლეების, რომლებსაც არ გააჩნიათ არანაირი ღირებულება, ავტორიტეტი და ასე შეუძლია რაღაც თანამშრომელს ამა თუ იმ საელჩოსი დააფინანსონ და შემდეგ მართონ, რა განცხადებაც უნდა ის აკეთებინონ. პაესტკებში გაცვლილი მოსამართლის მანტია - ნუ, ასე შეიძლება რო შევაფასოთ ეს და ყოჩაღ თქვენ  აფერუმ თქვენს ღირსებას”.

ირაკლი ქადაგიშვილი: „აი ესეთი მიკერძოებული ურთიერთობა, მიკერძოებული წასვლა-წამოსვლა და შემდგომ, აი ამ, ასე ვთქვათ, ერთგვარი, თუ გინდათ, ესე დავარქვათ, აი ამ ერთგვარი კლანის ჩამოყალიბება სწორედ არის ის, რაც კლანურობას და სწორედ რაც სასამართლოს ერთიანობას და დამოუკიდებლობას ურეცხავს ძირს. ამიტომ ეს ყოვლად მიუღებელია”.

„შოკოლადების სანაცვლოდ დავალებების შესრულება“, „პოლიტიკური დემარში“, „პაესტკებში გაცვლილი მოსამართლის მანტია“, „კლანი“ - ამ და სხვა მსგავსი ფრაზების გაჟღერებით და გადაცემების მთლიანი კონტექსტით „იმედის“ ჟურნალისტები, როგორც მმართველი პოლიტიკური გუნდის პროპაგანდის გამავრცელებლები, მანიპულაციურად ცდილობენ, მოსამართლეების მოგზაურობა სასამართლოს დისკრედიტაციასა და მოსამართლეთა სანქცირებას დაუკავშირონ.

ამ ამბის ამგვარი გაშუქება რეპუტაციულ ზიანს აყენებს განმცხადებელს და მის კოლეგა მოსამართლეებს, იწვევს მათ ნეგატიურ კონტექსტში წარმოჩენას და მათი, როგორც  ხელისუფლების საწინააღმდეგო პოზიციის ღიად გამომხატველი მოსამართლეები, კომპრომეტირებას ემსახურება.

ყოველივე ზემოთ აღნიშნულიდან გამომდინარე, საბჭო მიიჩნევს, რომ „იმედის“ ჟურნალისტებმა განზრახ არაზუსტად, მანიპულაციურად გააშუქეს ფაქტები, განზრახ არ გადაამოწმეს მათთვის მიწოდებული ინფორმაცია, რითაც ქარტიის მე-11 პრინციპი დაარღვიეს.

Სარეზოლუციო ნაწილი

ჟურნალისტებმა: მარიამ ქართველიშვილმა, ხატია ქვათაძემ, ლევან ჯავახიშვილმა, ქეთი ქაშაკაშვილმა, ლევან კვატაშიძემ და ვარლამ წიკლაურმა დაარღვიეს ქარტიის 1-ლი და მე-11 პრინციპები.

სადავო მასალა 1

სადავო მასალა 2

სადავო მასალა 3

სადავო მასალა 4

განცხადება

23 ივნისი, 2024 წელი

საქმე N749, N750

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: გელა მთივლიშვილი, ნინო კაპანაძე, საბა წიწიკაშვილი, მანანა ქველიაშვილი, ხატია ღოღობერიძე, ირმა ზოიძე, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე

აღწერილობითი ნაწილი:

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა მოსამართლე მადონა მაისურაძემ. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ 2024 წლის 1 აპრილს ტელეკომპანია POSTV-ის  ეთერში გასულ გადაცემებში დაირღვა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პირველი და მე-11 პრინციპები.

მოპასუხე ჟურნალისტებად განისაზღვრნენ: ქეთი მამრიკიშვილი, ანა შანიძე და ანა აშორდია.

საქმის განხილვის თავისებურებები:

საბჭოს სხდომა წარიმართა ქარტიის ოფისში, ჰიბრიდულ ფორმატში,  კერძოდ, საბჭოს წევრების ნაწილი სხდომაში მონაწილეობდა დისტანციურად.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდა და საბჭოს პოზიცია წარმოუდგინა განმცხადებელმა, მადონა მაისურაძემ.

მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან და არც შეპასუხება წარმოუდგენიათ წერილობით.

განმცხადებელი თავდაპირველად დავობდა პირველი (სიზუსტე), მე-3 (დადასტურებული წყარო) და მე-11 (ფაქტის განზრახ დამახინჯება) პრინციპების ფარგლებში.

განხილვის ეტაპზე, მას შემდეგ, რაც განემარტა ქარტიის პრინციპები, განმცხადებელმა მე-3 პრინციპი მოხსნა. საბოლოოდ, განმცხადებელმა დააზუსტა, რომ სადავო სიუჟეტში ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის პირველი და მე-11 პრინციპები.

სამოტივაციო ნაწილი:

POSTV-ის ეთერში გასული სიუჟეტების ქრონოლოგია და სადავო ფრაზები:

1. 1 აპრილი, 2024 წელი, 13:00 სთ.-იანი “ახალი ამბები”, “მოსამართლეების საიდუმლო ვიზიტი” 13:04 სთ.

ანა შანიძის სადავო ფრაზები (წამყვანი ქეთი მამრიკიშვილი):

„სასამართლოს დისკრედიტაციის კამპანიის პარალელურად ვრცელდება ინფორმაცია, რომ საქართველოში ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩოს იუსტიციისა და მართლმსაჯულების მიმართულების კურატორმა დაბადების დღის აღნიშვნის მოტივით, ვეტინგის მომხრე 3 მოსამართლე იტალიაში წაიყვანა. რომაული არდადეგებით ეკა არეშიძე, თამარ ხაჟომია და მადონა მაისურაძე წაახალისეს.” 

2. 1 აპრილი, 2024 წელი, 19:00 სთ.-იანი “ახალი ამბები”, “სასამართლო ხელისუფლების დისკრედიტაციის კამპანია” 19:07 სთ.

ანა აშორდიას სადავო ფრაზები:

“სასამართლოს დისკრედიტაციის კამპანიის პარალელურად ვრცელდება ინფორმაცია, რომ ე.წ. ვეტინგის მომხრე მოსამართლეები  რომაული არდადეგებით დააჯილდოვეს. საქართველოში ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩოს წარმომადგენელმა ეკა არეშიძე, თამარ ხაჟომია და მადონა მაისურაძე იტალიაში წაიყვანა.“

პირველი პრინციპი.

„ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.“

ქარტიის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სადავო სიუჟეტში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

საბჭომ იმსჯელა სიუჟეტებში აღწერილ გარემოებებზე, მათ მთლიან კონტექსტზე და დაადგინა, რომ სიუჟეტები არის მანიპულაციური და საზოგადოებისთვის ისეთი გზავნილების მიწოდებას ემსახურება, რომელთა ნაწილიც არ არის სათანადოდ გადამოწმებული და დადასტურებული.

საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალები ქმნის შთაბეჭდილებას, თითქოს მოსამართლეები, მათ შორის მადონა მაისურაძე, აშშ-ის საელჩოს წარმომადგენელმა წაიყვანა იტალიაში დაბადების დღის აღნიშვნის მოტივით და ეს იყო “ჯილდო” მათ მიერ “ვეტინგის” ღიად მხარდაჭერის სანაცვლოდ.  სიუჟეტებში ეს ინფორმაცია არ არის გამყარებული შესაბამისი მტკიცებულებებით. 

სიუჟეტში არის ჟურნალისტების მიერ მტკიცებით ფორმაში წარმოთქმული ფრაზები: “საქართველოში ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩოს იუსტიციისა და მართლმსაჯულების მიმართულების კურატორმა დაბადების დღის აღნიშვნის მოტივით, ვეტინგის მომხრე 3 მოსამართლე იტალიაში წაიყვანა”; “რომაული არდადეგებით ეკა არეშიძე, თამარ ხაჟომია და მადონა მაისურაძე წაახალისეს”;  “ე.წ. ვეტინგის მომხრე მოსამართლეები  რომაული არდადეგებით დააჯილდოეს. საქართველოში ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩოს წარმომადგენელმა ეკა არეშიძე, თამარ ხაჟომია და მადონა მაისურაძე იტალიაში წაიყვანა”.

სიუჟეტებში არ არის ამ ფრაზების შინაარსის დამამტკიცებელი ფაქტები და არ არის წარმოჩენილი ბრალდების ადრესატების პოზიციები.

სიუჟეტების მიხედვით, ჟურნალისტები ამ ბრალდებების გახმაურებისას არ ეყრდნობოდნენ სათანადოდ, ქარტიის სტანდარტების შესაბამისად, გადამოწმებულ ფაქტებს. ინფორმაცია არ იყო გადმოცემული სულ მცირე ორ ურთიერთდამოუკიდებელ წყაროზე დაყრდნობით და ეფუძნებოდა მაყურებლისთვის გაურკვეველ წყაროს, რომლის მოწოდებული ინფორმაციის გადამოწმება POSTV-ის ჟურნალისტებს სათანადოდ არ მოუხდენიათ.

განმცხადებელმა, მოსამართლე მადონა მაისურაძემ, საბჭოს წარმოუდგინა გადარიცხვებისა და პირადი მიმოწერის ამსახველი დოკუმენტები, რაც ადასტურებს, რომ ეს მოგზაურობა საელჩოს თუ მისი წარმომადგენლის მიერ არ ყოფილა დაორგანიზებული.

განმცხადებლის განმარტებით, მან და მისმა მოსამართლე მეგობრებმა, ასევე ნატა წნორიაშვილმა (აშშ-ის საელჩოს თანამშრომელი) პირადი მეგობრული ურთიერთობებიდან გამომდინარე, თავად გაიღეს ხარჯები - იტალიაში მოგზაურობა დიდი ხნით ადრე დაგეგმეს. მოსამართლემ საბჭოს ამის დამადასტურებელი მიმოწერის ასლებიც წარმოუდგინა.

სიუჟეტებში არ ჩანს, რომ ინფორმაციის ეთერში გაშვებამდე ჟურნალისტებს ჰქონდათ მცდელობა, გადაემოწმებინათ ინფორმაცია ამერიკის საელჩოსთან, სასამართლოს ადმინისტრაციაში ან თავად მოსამართლეებთან, მაშინ, როდესაც ამის რეალური შესაძლებლობაც და საჭიროებაც არსებობდა დაბალანსებული სიუჟეტის მოსამზადებლად და მაყურებლისათვის გადამოწმებული ინფორმაციის მისაწოდებლად.
განმცხადებელმა საბჭოს უთხრა, რომ POSTV-დან მას არავინ დაკავშირებია.

სადავო სიუჟეტიდან ერთ-ერთში არის ნაჩვენები მოსამართლე  ეკა არეშიძის სოციალურ ქსელში გავრცელებული განცხადების ფრაგმენტი, თუმცა ისიც შეუსაბამოდ, მანიპულაციურად. POSTV-ის ჟურნალისტებმა ყურადღება გაამახვილეს ეკა არეშიძის განცხადების იმ ნაწილზე, სადაც ის “ვეტინგზე” საუბრობდა და არ გამოკვეთეს ფრაგმენტი, სადაც მოსამართლე დეტალურად ხსნიდა იტალიაში მოგზაურობის მიზნებსა და დეტალებს. მოსამართლის განცხადების ამ ფორმით გაშუქება არის ერთგვარი ფაქტების და გარემოებების მიჩქმალვა და არღვევს გონივრული ბალანსის, სიზუსტის პრინციპს.

საბჭო მიიჩნევს, რომ მიკერძოებული ტექსტებისა და სიუჟეტის მანიპულაციური წყობით, სათანადოდ გადაუმოწმებელი ფაქტების ერთობლიობით, მასალის ავტორებმა პატივი არ სცეს აუდიტორიას, გამოიჩინეს არაკეთილსინდისიერება და დაარღვიეს ქარტიის პირველი პრინციპი.

Მე-11 პრინციპი.

„ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება.“

საბჭოს მიერ ფაქტები განზრახ დამახინჯებულად ჩაითვლება, თუ დადგინდა, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;
2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;
3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ქარტიის საბჭომ სადავო მასალებში მე-11 პრინციპის დარღვევა მიიჩნია სიუჟეტების კამპანიურობის და მათი შინაარსის მმართველი პარტიის “ქართული ოცნების” პროპაგანდისტულ გზავნილებთან თანხვედრის გამო. გარემოებების შესწავლით საბჭო მიიჩნევს, რომ აღნიშნული სიუჟეტების ამ ფორმით მომზადება ემსახურებოდა ე.წ. ვეტინგის მომხრე მოსამართლეების დისკრედიტირებას.

ქარტიის საბჭომ POSTV-ის სადავო სიუჟეტების განხილვის პარალელურად განიხილა ამ თემაზე ტელეკომპანია “იმედის” მიერ მომზადებული მასალები. “იმედი” იყო იმ ინფორმაციის  პირველწყარო, რომ თითქოს აღნიშნული მოსამართლეები სამოგზაუროდ აშშ-ის საელჩომ (თანამშრომელმა) წაიყვანა. ტელეკომპანია “იმედმაც” აღნიშნული თემა სამთავრობო პროპაგანდის ჭრილში გააშუქა და ამაზე ვრცლად არის მსჯელობა ქარტიის შესაბამის გადაწყვეტილებაში.

POSTV-ის ჟურნალისტებმაც მოსამართლეების იტალიაში მოგზაურობა აუდიტორიას მიაწოდეს არაზუსტად, მანიპულაციურად, როგორც სასამართლოს “ძირგამომთხრელი” მოსამართლეების საელჩოსგან წახალისება და ეს ამბის გაშუქების გარემოებებში  ცხადად ჩანს.

კერძოდ: პირველ სადავო სიუჟეტს წინ უძღვის თემა, რომ „მმართველი გუნდის ინფორმაციით, სასამართლო სისტემის დისკრედიტაციის პროპაგანდისთვის, ქვეყანაში უცხოეთიდან დიდი ოდენობით თანხებია შემოსული. სწორედ ამ კამპანიის ფარგლებში ქალაქში მოსამართლეების შეურაცხმყოფელი წარწერები გამოჩნდა.“ ამ ფრაზას ებმის სადავო პირველი სიუჟეტი, რომელსაც ჟურნალისტი იწყებს ფრაზით: “სასამართლოს დისკრედიტაციის კამპანიის პარალელურად, ვრცელდება ინფორმაცია, რომ საქართველოში ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩოს იუსტიციისა და მართლმსაჯულების მიმართულების კურატორმა დაბადების დღის აღნიშვნის მოტივით, ვეტინგის მომხრე 3 მოსამართლე იტალიაში წაიყვანა”. შემდეგ კი გადაცემა გრძელდება თემით, რომ “სასამართლო სისტემიდან მოსამართლეთა არაკეთილსინდისიერი გაძევებისგან თავისუფლებით საქართველო მსოფლიოს საუკეთესო 50 ქვეყანას შორის 46-ე ადგილზეა.”

მეორე სადავო მასალის შემთხვევაში, მას წინ უძღვის სიუჟეტი შემდეგი სახელწოდებით: “ორგანიზებული შეტევა ქართულ მართლმსაჯულებაზე და დაფინანსებული კამპანია სასამართლო სისტემის წინააღმდეგ”. ეს სიუჟეტიც იწყება ფრაზით: “სასამართლოს დისკრედიტაციის კამპანიის პარალელურად, ვრცელდება ინფორმაცია, რომ ე.წ. ვეტინგის მომხრე მოსამართლეები  რომაული არდადეგებით დააჯილდოვეს”. და გრძელდება სასამართლო ხელისუფლების “დისკრედიტაციის კამპანიისა” და მოსამართლეთა დასანქცირების თემით.

ამასთანავე, პირველ სადავო სიუჟეტს, სათაურთან ერთად, გასდევს ტიტრი: “უცხოური ფული სასამართლოს დისკრედიტაციისთვის”, ხოლო მეორე სადავო სიუჟეტს: “სასამართლო ხელისუფლების დისკრედიტაციის კამპანია”.

ეთიკური მედიის ვალია, გაემიჯნოს პროპაგანდას, არ გაავრცელოს ინფორმაცია არცერთი პოლიტიკური ძალის ინტერესების გათვალისწინებით და მხოლოდ მიუკერძოებლობის პრინციპით იხელმძღვანელოს .

ამ შემთხვევაში პირიქით,  POSTV-ის ჟურნალისტებმა საკუთარ ეთერში მმართველი პოლიტიკური ძალის წევრებს მისცეს საშუალება, გამოეთქვათ დაუსაბუთებელი, გადაუმოწმებელი ბრალდებები განმცხადებლის და მისი კოლეგა მოსამართლეების წინააღმდეგ.

კერძოდ:

დავით მათიკაშვილი: “ეს არის წახალისება იმ მოსამართლეების, რომლებსაც საკუთარ კეთილსინდისიერებაში ეპარებათ ეჭვი”.

ეკა სეფაშვილი: „ეს არის მათ მიერ [ამერიკის საელჩო] გაღებული ჯილდო იმისათვის, რომ ამ მოსამართლეებმა აღიარეს, რომ უცხო ქვეყნის მოქალაქე უკეთესად შეაფასებს ჩვენი მოსამართლეების კეთილსინდისიერებას, რაც არი, რა თქმა უნდა, მონური ფსიქოლოგიის ერთ-ერთი გამოხატულება და დაუშვებელია”.

სიუჟეტში გაჟღერებული ფრაზები: “საკუთარ კეთილსინდისიერებაში ეპარებათ ეჭვი”; “გაღებული ჯილდო მოსამართლეთა აღიარებისთვის”, “მონური ფსიქოლოგია”, ცალსახად ემსახურება მოსამართლეებისთვის რეპუტაციული ზიანის მიყენებას. შთაბეჭდილება რჩება, რომ ამის მოტივი პოლიტიკურია და მიზნად ისახავს მოსამართლეთა კეთილსინდისიერების, გამჭვირვალობის შესახებ პოზიციის საჯაროდ დაფიქსირების გამო მათ დასჯას.

განსახილველ შემთხვევაში, სადავო სიუჟეტების მთლიანი კონტექსტის გათვალისწინებით, საბჭომ დაადგინა, რომ ჟურნალისტები მანიპულაციურად ცდილობენ “ვეტინგის” მომხრე მოსამართლეები დაადანაშაულონ, რომ ისინი სასამართლოს დისკრედიტაციაში მონაწილეობენ.

ეს გზავნილები არ გამომდინარეობს ფაქტობრივი მტკიცებულებებიდან და აშკარაა, რომ ჟურნალისტები არაზუსტი ფაქტებით განზრახ ცდილობენ მაყურებლის შეცდომაში შეყვანას, რაც საბჭომ ქარტიის მე-11 პრინციპის დარღვევად მიიჩნია.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალებში დარღვეულია ქარტიის მე-11 პრინციპი, ფაქტის განზრახ დამახინჯების ნაწილში.

სარეზოლუციო ნაწილი

ჟურნალისტებმა: ქეთი მამრიკიშვილმა, ანა შანიძემ და ანა აშორდიამ დაარღვიეს ქარტიის პირველი და მე-11 პრინციპები.

სადავო მასალა 1

სადავო მასალა 2

განცხადება

განმცხადებლები: ა(ა)იპ “ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერი ჯგუფი “ (WISG) და ა(ა)იპ “ქვიარ ასოციაცია - “თემიდა”; და ანონიმური განმცხადებლები.

მოპასუხეები: ირაკლი ჩიხლაძე; საბა ხვიჩია; ლევან ტაბატაძე; შოთა კვინიკაძე; ნუცა ქავთარაძე; ნინია ზვიადაძე.

დარღვეული პრინციპები: 1-ელი პრინციპი; მე-7 პრინციპი; მე-11 პრინციპი.

25 მაისი, 2024 წელი

საქმე N 737; 738; 739; 740

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, ნინო კაპანაძე, საბა წიწიკაშვილი, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე, გელა მთივლიშვილი, მანანა ქველიაშვილი, ირმა ზოიძე, ხატია ღოღობერიძე.

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა ა(ა)იპ “ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერმა ჯგუფმა“ (WISG) და ა(ა)იპ “ქვიარ ასოციაცია - “თემიდამ” (პირველი განმცხადებლები), ასევე ანონიმურმა განმცხადებლებმა (მეორე განმცხადებლები), რომლებიც მიიჩნევენ, რომ 2024 წლის 03 მარტს ტელეკომპანია “იმედის” ეთერში, გადაცემაში “იმედის კვირა” გასულ სიუჟეტში, სახელწოდებით “სახიფათო პროპაგანდა” (წამყვანი - ირაკლი ჩიხლაძე, ჟურნალისტი - საბა ხვიჩია), დაირღვა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის 1-ელი, მე-7 და მე-11 პრინციპები.

პირველმა განმცხადებლებმა ასევე სადავო გახადეს კიდევ ორი მასალა:

1. გადაცემა “იმედის კვირაში” 2024 წლის 17 მარტს გასული რეპორტაჟი სახელწოდებით: “რა საფრთხეებს შეიცავს სქესის შეცვლის ოპერაციები ადრეულ ასაკში - სკანდალური ფაილები”;
2. “იმედის დღეში” 2024 წლის 28 მარტს გასული სიუჟეტი “ექსკლუზიური ინტერვიუ დეტრანს რიჩი ჰერისონთან” ან/და “მეცნიერები ქირურგიული კასტრაციის წინააღმდეგ”.

მოპასუხე ჟურნალისტებად განისაზღვრენ აღნიშნული გადაცემების წამყვანები: ირაკლი ჩიხლაძე, ნუცა ქავთარაძე და რეპორტაჟის ავტორები: საბა ხვიჩია, ლევან ტაბატაძე, შოთა კვინიკაძე და ნინია ზვიადაძე.

საქმის განხილვის თავისებურებები

განმცხადებლებმა ა(ა)იპ “ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერმა ჯგუფმა“ (WISG) და ა(ა)იპ “ქვიარ ასოციაცია - “თემიდამ” (პირველი განმცხადებლები) და ანონიმურმა განმცხადებლებმა (მეორე განმცხადებლები) დამოუკიდებლად მომართეს ქარტიას განცხადებით, თუმცა, რამდენადაც თემიდასა და WISG-ის განცხადება მოიცავდა მეორე განმცხადებელთა სადავო სიუჟეტსაც, მხარეთა თანხმობით საქმეები გაერთიანდა და განხილულ იქნა ერთობლივად.

საბჭოს სხდომა წარიმართა ქარტიის ოფისში, ჰიბრიდულ ფორმატში, კერძოდ, საბჭოს წევრების ნაწილი სხდომაში მონაწილეობდა დისტანციურად.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდნენ და განხილვაში მონაწილეობა მიიღეს განმცხადებლების წარმომადგენლებმა, ა(ა)იპ “ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერი ჯგუფის“ (WISG) წარმომადგენელმა მარიამ სპასოვმა და ა(ა)იპ “ქვიარ ასოციაცია - “თემიდას” წარმომადგენელმა ფიქრია ეპიტაშვილმა.

მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან და საბჭოსთვის  თავიანთი შეპასუხება არც წერილობითი სახით წარმოუდგენიათ.

სამოტივაციო ნაწილი

პირველი პრინციპი. ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად, „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.

ტელეკომპანია “იმედი”, გადაცემა “იმედის კვირა”, რეპორტაჟი “სახიფათო პროპაგანდა”, 2024 წლის 03 მარტი

1-ელი პრინციპის ფარგლებში პირველი განმცხადებლები მიუთითებენ, რომ აღნიშნული სიუჟეტი არის მანიპულაციური და სექსუალური ორიენტაციის, გენდერული იდენტობისა თუ გენდერული გამოხატვის შესახებ ცნობიერების ამაღლება მონათლულია “ლგბტ პროპაგანდად”.

ირაკლი ჩიხლაძის სადავო ფრაზა:

„სწორედ პროპაგანდის შედეგად იზრდება რიცხვი ახალგაზრდებში, ვინც საკუთარ თავს აიდენტიფიცირებს ლგბტ თემთან.“

მეორე განმცხადებლის მიერ მითითებული სადავო ეპიზოდები:

ჟურნალისტის სიტყვები: „კანონპროექტის მიზანი, რომლის ინიცირებასაც მმართველი გუნდი გეგმავს, ამ ფართომასშტაბიანი, ფსევდო-ლიბერალური პროპაგანდისაგან საქართველოს დაცვაა.“

განმცხადებლის პოზიციით, კადრში ჩანს, რომ ქვიარ წყვილი აღნიშნავს გამომწერების ზრდას იუთუბზე, თან ისე, რომ არც საუბრობენ, თუმცა ამ კადრებს ფონად გასდევს სიუჟეტის ავტორის, საბა ხვიჩიას მონოლოგი, რომ წყვილი, საკუთარი “არატრადიციული ორიენტაციის” შესახებ მოზარდებს ესაუბრება.

ტელეკომპანია “იმედი”, გადაცემა “იმედის კვირა”, რეპორტაჟი “სკანდალური ფაილები”, 2024 წლის 17 მარტი

პირველი განმცხადებლის მიერ მითითებული სადავო ფრაზები, რომლებიც ირაკლი ჩიხლაძემ გამოიყენა:

„რა საფრთხეებს შეიცავს სქესის შეცვლის ოპერაციები ადრეულ ასაკში“.

„ექსპერიმენტი მიმართულია უსქესო სხეულების შესაქმნელად“.

„ამ ადამიანებს სქესის შეცვლის ოპერაცია ადრეულ ასაკში ჩაუტარეს.“

ტელეკომპანია “იმედი”, გადაცემა “იმედის დღე”, რეპორტაჟი “ექსკლუზიური ინტერვიუ დეტრანს რიჩი ჰერისონთან” ან/და “მეცნიერები ქირურგიული კასტრაციის წინააღმდეგ

პირველი განმცხადებელი აღნიშნავს, რომ ჟურნალისტს შემოაქვს ახალი ტერმინი, „დეტრანსი“ მისი მნიშვნელობის განმარტების გარეშე.

ასევე, სიუჟეტში შექმნილია წარმოდგენა, რომ თითქოს კლინიკის/ქირურგის თვითმიზანია სამედიცინო ჩარევის, ქირურგიული პროცედურის ჩატარება და არა ტრანზიციის მხარდაჭერა.

პირველი განმცხადებელი აღნიშნავს, რომ “მასალაში პოზიციები მხოლოდ ცალმხრივადაა გაშუქებული და შეუძლებელია მაყურებელმა შეიტყოს მეორე მხარის პოზიცია”.

“სადავო გადაცემაში ეს ფრაზები წარმოთქმული იყო მტკიცებით ფორმაში, ყოველგვარი დამატებითი მტკიცებულებების და გაანალიზების გარეშე. ჟურნალისტები არ უთითებენ, რომ ამ პოზიციას შესაძლოა მოწინააღმდეგებიც ჰყავდნენ და სიუჟეტში არ არის დაფიქსირებული მეორე მხარის პოზიცია”.

ყველა სადავო მასალასთან მიმართებაში განმცხადებლები უთითებდნენ, რომ მასალები მომზადებული იყო ცალმხრივად, მხოლოდ მიკერძოებულ წყაროებზე დაყრდნობით, არ იყო წარმოდგენილი განსხვავებული პოზიცია, არ იყო დაცული მხარეთა ბალანსი.

ქარტიის საბჭო ზემოთ აღწერილი მედია პროდუქტების შეფასების შედეგად მივიდა დასკვნამდე, რომ ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტების მხრიდან დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

საბჭოს მიერ არაზუსტ ინფორმაციაზე მსჯელობა რამდენიმე კატეგორიად შეიძლება დაიყოს, მათ შორის არის შემთხვევა, როდესაც საბჭოს არ შეუძლია, დაადგინოს, ინფორმაცია იყო თუ არა ზუსტი, მაგრამ ჩანს, რომ ჟურნალისტმა არ სცადა ინფორმაციის გადამოწმება. მოცემულ შემთხვევაში, სიუჟეტებში აღწერილი თემების მოცულობიდან გამომდინარე, საბჭოს ძალებს აღემატება სიუჟეტში გახმაურებული ყველა ინფორმაციის გადამოწმება და თემის სიღრმეებში შესვლა. შესაბამისად, ის მსჯელობს და აფასებს, მასალაში ჟურნალისტის მხრიდან რა ქმედებები ჩანს ინფორმაციის გადამოწმებისა და დაზუსტების მიზნით, ასევე, რამდენად გადამოწმებულ ინფორმაციას იღებს მასალიდან მაყურებელი.

საბჭო განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევს, თუ როგორ შეეცადა ჟურნალისტი ინფორმაციის გადამოწმებას. ქარტიის პრაქტიკის თანახმად, მინიმუმ, ორი დამოუკიდებელი წყარო უნდა ადასტურებდეს ინფორმაციას, რომ ის მტკიცებით ფორმაში გადაიცეს.

საბჭოს წევრები შეთანხმდნენ, რომ სადავო მასალებში სიზუსტის პრინციპის დარღვევის პრობლემა არ არის მხოლოდ ცალკეულ ფრაზებსა და სიტყვებში.

მთავარი პრობლემა არც ისაა, რომ სადავოდ გამხდარი ფრაზები არის სუბიექტური, მიკერძოებული, ერთი მიმართულების მხარდამჭერ ექსპერტებზე დაფუძნებული; არც მხოლოდ ის, რომ აღნიშნული ფრაზების სიზუსტე არ არის მასალებში სათანადოდ, ქარტიის სტანდარტის შესაბამისად გადამოწმებული; არც მხოლოდ ის, რომ მასალებში არ ჩანს განსხვავებული პოზიციები, არც ქვიარ თემი ან/და მათ უფლებებზე საქართველოში (ან/და უცხოეთში) მომუშავე ორგანიზაციები; არც ის, რომ მასალებში წამოჭრილი საკითხების ნაწილზე (ქირურგიული ჩარევები, ჩარევებისას პირის ასაკი და ა.შ.) თანამედროვე მსოფლიოში ბევრი სხვადასხვა მოსაზრება და კვლევაა.

საბჭოს შეფასებით ჟურნალისტური სიზუსტის მთავარი უპატივცემულობაა ის, რომ, როგორც სადავო მასალებიდან ჩანს, ტელეკომპანია “იმედმა” ეს თემები მიზანმიმართულად მიკერძოებული, კამპანიური გაშუქებით, აქცია “ქართული ოცნების” ხელისუფლების პროპაგანდის საინფორმაციო მხარდაჭერად. ამის მისაღწევად “იმედი” ორ მიმართულებას ავითარებს:

პირველი - “იმედის” ეთერში გასული სადავო მასალები თანხვედრაშია ხელისუფლების გაცხადებულ მიზანთან, ებრძოლოს “LGBT-პროპაგანდას”. საბჭოს წევრთა შეფასებით, ტელეკომპანია “იმედი” აღნიშნული სიუჟეტებით ცდილობს ქართულ აუდიტორიას თავს მოახვიოს ხელისუფლების მთავარი პროპაგანდისტული გზავნილი, რომ “გარყვნილ” ევროპასა და ამერიკაში ქვიარ ადამიანებისთვის უფლებრივი მდგომარეობის გაუმჯობესებამ დამღუპველი, გამოუსწორებელი შედეგები მოიტანა, განსაკუთრებით მოზარდებსა და ახალგაზრდებში და ამ ფონზე “ქართული ოცნების” ხელისუფლება საკანონმდებლო ინიციატივებით ცდილობს ამ “დიდი უბედურებისგან” ქართველი ხალხის დაცვას.

მეორე - სადავო მასალებში “იმედის” ჟურნალისტები ცდილობენ წარმოაჩინონ, რომ ხელისუფლებას პირველი მიზნის განხორციელებაში ხელს უშლის “რადიკალური ოპოზიცია”. ამ მასალებში ოპოზიცია მოპასუხეების როლში და “LGBT-პროპაგანდის” მხარდამჭერადაა წარმოჩენილი.

სწორედ ამ ორი მიზნის მისაღწევად, “იმედი” განგრძობითად არღვევს მასალებში სიზუსტის პრინციპს, აშუქებს სენსიტიურ თემას გამოგონილი, ხელოვნურად შექმნილი მხარეების (ხელისუფლება-ოპოზიცია) მონაწილეობით. ამით ქმნის მხარეთა ხელოვნურ ბალანსს და ბუნებრივად არსებული ჯგუფების იგნორირებით, საუბრობს იმ მხარეების, ადამიანების მონაწილეობის გარეშე, რომლებზეც ამ საკითხებს პირდაპირი გავლენა აქვს.

ტელეკომპანია “იმედი” ამ პროპაგანდისტული ქმედებებით განგრძობითად არღვევს ჟურნალისტურ ბალანსს, რაც სიზუსტის განუყოფელი ნაწილია.

საბჭოს  წევრთა შეფასებებით, სადავო მასალებში “იმედის” ჟურნალისტები ქვიარ თემის “გაშავების”, დისკრედიტაციის მიზნით ახდენენ სხვადასხვა უცხოურ წყაროში გამოქვეყნებული ისეთი ინფორმაციის საკუთარი აუდიტორიისთვის ჩვენებას, რაც ცალსახად უარყოფითად წარმოაჩენს ქვიარ თემს და ხელს შეუწყობს საზოგადოებაში მათ დემონიზებას. ესეც არის სიზუსტის დარღვევა, ინფორმაციის ცალმხრივად, ერთი მიმართულების დომინანტურად გაშუქებით.

პირველი პრინციპის ფარგლებში საბჭო ასევე აღნიშნავს, რომ მედიაპროდუქტი არ უნდა იყოს მანიპულაციური. საბჭომ მიიჩნია, რომ ე.წ. “ლგბტ პროპაგანდაზე” საუბარი არის ამ წესის დარღვევა, რადგან ეს ტერმინი საფუძველშივე მცდარია.

სექსუალური ორიენტაციის, გენდერული იდენტობისა თუ გენდერული გამოხატვის შესახებ ცნობიერების ამაღლება არ შეიძლება შეფასდეს, როგორც “პროპაგანდა” — ეს არ არის არჩევანი. შესაბამისად, მითითება, რომ „პროპაგანდას” შეუძლია იდენტობაზე გავლენა მოახდინოს და შეცვალოს, გარდა იმისა, რომ არასწორია, არის რუსული დეზინფორმაციული ნარატივის და პროპაგანდის ნაწილიც — არ მოიპოვება არანაირი მტკიცებულება და სანდო წყარო, რომელიც დაადასტურებდა „ლგბტ პროპაგანდის" რაიმე ფორმით არსებობას და იმას, რომ ის გავლენას ახდენს ადამიანებზე.

ამდენად, ცხადია, რომ საქართველოში მმართველი პოლიტიკური ძალის და მისი ღიად მხარდამჭერი მედიების მიერ დამკვიდრებული, ტირაჟირებული ტერმინი “LGBT პროპაგანდა” გამოყენებულია მასებზე გავლენის მოხდენის მიზნით.

გარდა ამისა, სიუჟეტში არაზუსტია საუბარი იმაზეც, რომ „სწორედ პროპაგანდის შედეგად იზრდება რიცხვი ახალგაზრდებში, ვინც საკუთარ თავს აიდენტიფიცირებს ლგბტ თემთან“.

ამ ფრაზას მაყურებელი ასევე მანიპულაციურად შეჰყავს შეცდომაში. ცხადია, რომ ქვიარ თემის წარმომადგენელთა “რაოდენობის ზრდა” არ შეიძლება „პროპაგანდას“  მიეწეროს. გასულ წლებში, მთელ მსოფლიოში და განსაკუთრებით, ნაკლებად დემოკრატიულ ქვეყნებში, ადამიანები უმეტესად მალავდნენ თავიანთ სექსუალურ ორიენტაციასა თუ გენდერულ იდენტობას, რაც მათი ჩაგვრის გამო ხდებოდა. წლებთან ერთად ვითარება გაუმჯობესდა და, მიუხედავად იმისა, რომ ჰომო და ტრანსფობია დღესაც საკმაოდ ძლიერია, ბევრ დემოკრატიულ ქვეყანაში ქვიარებს მინიმუმ კანონი აძლევს თანაბარ უფლებებს. რაც უფრო უმჯობესდება უფლებრივი მდგომარეობა, მით უფრო მეტი ადამიანი საუბრობს საკუთარ იდენტობაზე და გამოხატავს საკუთარ თავს. ფაქტობრივად მცდარია ტელეკომპანია “იმედის” იმგვარი გაშუქება, თითქოს ეს “პროპაგანდის” შედეგია.

მეშვიდე პრინციპი. ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

ტელეკომპანია “იმედი”, გადაცემა “იმედის კვირა”, რეპორტაჟი “სახიფათო პროპაგანდა”, 2024 წლის 03 მარტი

პირველი და მეორე განმცხადებლის მიერ მითითებული სადავო ფრაზები, რომლებიც გამოიყენა ირაკლი ჩიხლაძემ:

 „ქართული ოცნება” ფსევდო ლიბერალური პროპაგანდის და არა ადამიანის უფლებების წინააღმდეგ. გადაცემა დავიწყოთ კვირის მთავარი თემით, რომლითაც სპეკულირებს ყველა, ვინც რადიკალიზმის ერთგული, ეკლესიის დესტრუქციის მცდელობის თანამონაწილე და ეროვნული იდენტობის წინაააღმდეგია“.

„ყველა, ვინც იცავს ადამიანის უფლებებს და ვისთვისაც ადამიანი მთავარი ღირებულებაა.“

„ლგბტ პროპაგანდა ბოლო წლებია მასშტაბურ ფერად ისტერიად იქცა. ტრადიციების, ფასეულობების და ღირებულებების წინააღმდეგ მიმართულ მთავარ იარაღად”.

საბა ხვიჩიას სადავო ფრაზები:

„ლგბტ პროპაგანდა სოციალურ ქსელებში, ეკლესიებში, ვიდეოებში, წიგნებში, ფილმებში, სკოლებსა და ბაღებში ეს მსოფლიო რეალობაა. კანონპროექტის მიზანი, რომლის ინიცირებასაც მმართველი გუნდი გეგმავს, ამ ფართომასშტაბიანი ფსევდო ლიბერალური პროპაგანდისგან საქართველოს დაცვაა“.

ტელეკომპანია “იმედი”, გადაცემა “იმედის კვირა”, რეპორტაჟი “სკანდალური ფაილები”, 2024 წლის 17 მარტი

პირველი განმცხადებლის მიერ მითითებული სადავო ფრაზები, რომლებიც გამოიყენა ირაკლი ჩიხლაძემ:

„ქირურგები ამბობენ, რომ შედეგად ვიღებთ ადამიანის სხეულს, რომელიც ბუნებაში არ არსებობს.“

საბა ხვიჩიას სადავო ფრაზები:

„ოპერაცია მიმართულია უსქესო სხეულების შესაქმნელად.“

ქარტიის საბჭომ მსჯელობის შედეგად გაიზიარა განმცხადებლის პოზიცია, რომ ყველა ზემოთ აღწერილი ფრაზა დისკრიმინაციულია ქვიარ თემის მიმართ. “იმედის” ჟურნალისტები სადავო მასალებში ერთმნიშვნელოვნად ცდილობენ ლგბტქ ადამიანების დაკნინებას და მათი არსებობის, მათი საჯაროდ პოზიციონირების საზოგადოების პრობლემად, საერო თუ საეკლესიო საზოგადოებისთვის სირცხვილად წარმოჩენას.

გარდა ამისა, დისკრიმინაციულია ტერმინით “ლგბტ პროპაგანდა” აპელირება, რადგან ის თავისთავად შეიცავს ქვიარ ადამიანების მტრად წარმოჩენის ნარატივს - თითქოს ქვიარ თემი არის მტერი, რომლის “თავს მოხვევასაც” ცდილობენ და თითქოს აღიარებული ფაქტია, რომ ქვიარობა ცუდია და საქართველოს მოსახლეობის წინააღმდეგაა მიმართული.

ქარტიის მიერ წლების განმავლობაში დადგენილი სტანდარტით ჟურნალისტი უნდა უპირისპირდებოდეს მსგავს მიდგომას და არათუ ახალისებდეს რომელიმე ჯგუფის დისკრიმინაციას, არამედ უნდა ებრძოდეს დისკრიმინაციის ნებისმიერ გამოვლინებას.

ლების პრაქტიკით, ქარტის  მე-7 პრინციპმა დისკრიმინაციასთან ერთად მოიცვა სიძულვილის ენა და სტიგმის გაძლიერება. შესაბამისად, ჟურნალისტმა ყველა ღონე უნდა იხმაროს, რომ თავიდან აიცილოს დისკრიმინაცია, სიძულვილის ენა და სტიგმის გაძლიერება.

გადაწყვეტილებაში ფონდი “ინკლუზივი“ ალექსანდრე ელისაშვილის წინააღმდეგ საბჭომ აღნიშნა, რომ „ჟურნალისტი ვალდებულია, ერკვეოდეს, რას ნიშნავს დისკრიმინაცია და დისკრიმინაციის წახალისება, სიძულვილის ენა და არატოლერანტული გამონათქვამები, რათა საჭირო მომენტში გააცნობიეროს და სწორად შეაფასოს პრობლემა“.

ამ საქმეში საბჭომ მიუთითა ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის 1997 წელს მიღებულ რეკომენდაციაზე: სიძულვილის ენა მოიაზრებს გამოხატვის ყველა ფორმას, რომელიც ავრცელებს, აქეზებს, ხელს უწყობს ან ამართლებს რასობრივ შუღლს, ქსენოფობიას, ანტისემიტიზმს ან შეუწყნარებლობაზე დაფუძნებულ შუღლის სხვა ფორმებს, მათ შორის, დისკრიმინაციისა და უმცირესობათა მიმართ გამოხატული მტრობის ჩათვლით. საბჭომ აღნიშნულ განმარტებას დაამატა, რომ „სიძულვილის ენა უნდა იყოს კონკრეტული ჯგუფის მიმართ და ატარებდეს შეურაცხმყოფელ ხასიათს, თუმცა ყველა შეურაცხმყოფელი ტექსტი არ შეიძლება იყოს სიძულვილის ენა“.  

ქარტიის საბჭო მე-7 პრინციპს დარღვეულად მიიჩნევს იმ შემთხვევაში, თუ გამოყენებულია ისეთი ტერმინები, რომლებიც თანხვედრაშია ჰომოფობიური ჩაგვრის (როგორც ვერბალური, ისე ფიზიკური) პრაქტიკაში დამკვიდრებულ ტერმინებთან, ატარებს დამაკნინებელ და შეურაცხმყოფელ ხასიათს ლგბტქ ადამიანების მიმართ.

მოცემულ შემთხვევაში საბჭომ ეს პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია ყველა სადავო სიუჟეტში, რამდენადაც, ქვიარ თემი ყველა მათგანში უარყოფით კონტექსტში, დამაკნინებლადაა წარმოჩენილი.

საქართველოს კანონმდებლობაც პირდაპირ დისკრიმინაციად მიიჩნევს ისეთ მოპყრობას ან პირობების შექმნას, რომლებიც პირს, მათ შორის სექსუალური ორიენტაციის ნიშნით, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი უფლებებით სარგებლობისას არახელსაყრელ მდგომარეობაში აყენებს ანალოგიურ პირობებში მყოფ სხვა პირებთან შედარებით.

“იმედის” სადავო სიუჟეტებში წარმოჩენილია, რომ თითქოსდა ქვიარ თემი განსხვავებული უფლებებით უნდა სარგებლობდეს და თითქოს ქვიარები არ ექცევიან უფლებების დაცვის საერთო ჩარჩოში, რაც ცალსახად პირდაპირი დისკრიმინაციის მაგალითია.

ლგბტქ+ ადამიანები წარმოჩენილნი არიან ეროვნული იდენტობის წარმწყმედ და ეკლესიის შეურაცხმყოფელ თემად, ეს ყოველივე კი, ისედაც ნეგატიურად განწყობილ საზოგადოებაში, ხელს უწყობს სტიგმისა და სიძულვილის გაძლიერებას.

ამას ადასტურებს სადავო მასალების  ქვეშ დაწერილი კომენტარების სქრინები, რომლებიც განმცხადებელმა წარმოადგინა.

Სადავო სადავო მასალებში “იმედის” ჟურნალისტებმა წაახალისეს ლგბტქ+ ადამიანების დისკრიმინაცია და სტიგმატიზაცია, თემთან რაიმე ფორმით ასოცირება/დაკავშირება წარმოაჩინეს როგორც მადისკრედიტებელი, საზოგადოებისათვის მიუღებელი ქმედება, რითაც ხელი შეუწყვეს ჰომოფობიური განწყობების გაღვივებასა და გავრცელებას.

ყოველივე ზემოაღნიშნულის შესაბამისად, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალებში დარღვეულია ქარტიის მე-7 პრინციპი.

მეთერთმეტე პრინციპი. ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: ფაქტის განზრახ დამახინჯება

ტელეკომპანია “იმედი”, გადაცემა “იმედის კვირა”, რეპორტაჟი “სახიფათო პროპაგანდა”, 2024 წლის 03 მარტი

ტელეკომპანია “იმედი”, გადაცემა “იმედის კვირა”, რეპორტაჟი “სკანდალური ფაილები”, 2024 წლის 17 მარტი

ტელეკომპანია “იმედი”, გადაცემა “იმედის დღე”, რეპორტაჟი “ექსკლუზიური ინტერვიუ დეტრანს რიჩი ჰერისონთან” ან/და “მეცნიერების ქირურგიული კასტრაციის წინააღმდეგ.

სამივე სადავო სიუჟეტთან მიმართებით, განმცხადებლები მიუთითებენ ტელეკომპანიის სარედაქციო პოლიტიკაზე და მათ განზრახულობაზე, რომ მსგავსი თემები გააშუქონ პოლიტიკური ჰომოფობიის კონტექსტში.

ქარტიის პრაქტიკით, საბჭო ფაქტებს განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევს, როცა დგინდება, რომ:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;
2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;
3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

ტელეკომპანია “იმედის” სადავო მასალების განხილვისას განმცხადებელი სწორედ დარღვევის კამპანიურობაზე, განგრძობითობაზე მიუთითებდა. საბჭოსთვის წარმოდგენილი მტკიცებულებებით ირკვევა, რომ ამ თემებზე პროპაგანდისტული მასალები “იმედის” ეთერში გადიოდა ინტენსიურად. 2024 წლის 26 თებერვალს, გავიდა სიუჟეტი სახელწოდებით „ფსევდო ლიბერალიზმი და ლგბტ პროპაგანდა“, 27 თებერვალს ეთერში გავიდა სიუჟეტი სახელწოდებით „ლგბტ პროპაგანდა - გამოხმაურებები“, პირველ მარტს ეთერში გავიდა ოთხი სიუჟეტი დღის სხვადასხვა მონაკვეთში, რომლის სათაურია „ლგბტ პროპაგანდა - საკანონმდებლო ინიციატივა“. ამასთან, “იმედის კვირის“ ეთერში რეგულარულად ხდება მსგავსი სიუჟეტების გაშუქება.

ჩამოთვლილ მასალებში “იმედის” ჟურნალისტები აღწერენ იდენტურ მოვლენებს, რომლებიც ქარტიის საბჭომ ამ განცხადებების განხილვისას არაზუსტად მიიჩნია და პირველი პრინციპის დარღვევა დაადგინა.

ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ადგილი აქვს მე-11 პრინციპის დარღვევას - არაზუსტი ფაქტების მიზანმიმართულ განგრძობით გავრცელებას. 

მე-11 პრინციპის დარღვევა პირველი პრინციპის დამამძიმებელი გარემოებაა და საბჭო მის დადგენამდე ყოველთვის ეძებს მოტივს.

განმცხადებელმა განხილვისას მოტივად დაასახელა ტელეკომპანია “იმედის” საინფორმაციო პოლიტიკის მიკერძოება მმართველი პოლიტიკური ძალის მიმართ.

საბჭო იზიარებს განმცხდებლის პოზიციას, რადგანაც სახეზეა “იმედის” ჟურნალისტების გზავნილების თანხვედრა “ქართული ოცნების” პოლიტიკურ გზავნილებთან. სადავო მასალების ეთერში გასვლა წინ უსწრებდა “ქართულმა ოცნების” მიერ საზოგადოებისთვის ახალი საკანონმდებლო ინიციატივების წარდგენას.

ეს საკონსტიტუციო ცვლილებები “ქართულმა ოცნებამ” წარმოადგინა, როგორც “LGBT-პროპაგანდის” წინააღმდეგ მიმართული აუცილებელი ცვლილება და ჩნდება დასაბუთებული ეჭვი, რომ ტელეკომპანიის მიერ ამ თემების აქტიური გაშუქება სწორედ ამ ცვლილებებისთვის საზოგადოებრივი აზრის მომზადებას უკავშირდება. ამ ცვლილებების წარდგენით, აქტიური კამპანიით, ქვიარ თემის დისკრედიტაციით, “ქართული ოცნება” ცდილობს ოპოზიციის “გაშავებას”, რაშიც აქტიური როლი აქვს “იმედის” ზემოაღნიშნულ მასალებს.

დღეს მიმდინარე სატელევიზიო პროპაგანდის მიზანია მმართველი პარტიის მხარდაჭერა. თემის ირგვლივ განსხვავებული პოზიციის მქონე ექსპერტებისა თუ უფლებადამცველების პოზიციების გაუშუქებლობით, მწირი გაშუქებით, არაზუსტი და დაუბალანსებელი ინფორმაციის კამპანიურად გაშუქებით, საბჭო რწმუნდება, რომ  ტელეკომპანია “იმედის” ჟურნალისტები შეგნებულად, განზრახ ამახინჯებენ ფაქტებს.

მათ იციან, რომ არსებობს საწინააღმდეგო მოსაზრებაც, რომლის გადამოწმებას და სიუჟეტში ასახვას არც კი ცდილობენ. ამის მოტივად საბჭო მიიჩნევს “იმედის” მიერ ცხადად სახელისუფლებო პროპაგანდისტის როლის მორგებას.

აქედან გამომდინარე, საბჭო მიიჩნევს, რომ დარღვეულია ქარტიის მე-11 პრინციპი, რამდენადაც ტელეკომპანია „იმედის“ სარედაქციო პოლიტიკის გათვალისწინებით, მსგავს მასალებს ის პერიოდულად, კამპანიურად ავრცელებს. საბჭოს პოზიციით, ამის მიზანი არის როგორც თავად ქვიარ თემის, ასევე მასთან დაკავშირებული შტოების დისკრედიტაცია.

სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. წამყვანებმა: ირაკლი ჩიხლაძემ და ნუცა ქავთარაძემ დაარღვიეს ქარტიის პირველი, მე-7 და მე-11 პრინციპები.
2. ჟურნალისტებმა: საბა ხვიჩიამ, ლევან ტაბატაძემ, შოთა კვინიკაძემ და ნინია ზვიადაძემ დაარღვიეს ქარტიის პირველი, მე-7 და მე-11 პრინციპები.

განმცხადებელი: პაატა ბურჭულაძე

მოპასუხე: შალვა რამიშვილი; ბაჩო ოდიშარია

დარღვეული პრინციპები: 1-ლი პრინციპი ; მე-5 პრინციპი; მე-11 პრინციპი.

11 მაისი, 2024 წელი

საქმე N 741

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, ნინო კაპანაძე, საბა წიწიკაშვილი, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე, გელა მთივლიშვილი, მანანა ქველიაშვილი, ირმა ზოიძე.

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა პაატა ბურჭულაძემ. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ 2024 წლის 19 მარტს, ტელეკომპანია POSTV-ს ეთერში გასულ გადაცემაში „სამნი & CO” დაირღვა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პირველი, მე-5 და მე-11 პრინციპები.

მოპასუხე ჟურნალისტებად განისაზღვრნენ აღნიშნული გადაცემის წამყვანები, შალვა რამიშვილი და ბაჩო ოდიშარია.

საქმის განხილვის თავისებურებები

Საბჭოს სხდომა წარიმართა ქარტიის ოფისში, ჰიბრიდულ ფორმატში,  კერძოდ, საბჭოს წევრების ნაწილი სხდომაში მონაწილეობდა დისტანციურად.

ქარტიის წესდების თანახმად: „საბჭოს წევრებს  საკუთარი პოზიცია განსახილველ საკითხთან დაკავშირებით შეუძლიათ გამოხატონ/საბჭოს მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ დისტანციური ელექტრონული საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით [სოციალური ქსელი, ელექტრონული ფოსტა, ონლაინ  ვიდეო და აუდიო ზარები]“.

სხდომას ესწრებოდა და განხილვაში მონაწილეობდა განმცხადებლის წარმომადგენელი, ადვოკატი მიხეილ რამიშვილი.
მოპასუხე ჟურნალისტები სხდომას არ დასწრებიან, მაგრამ მათ თავიანთი შეპასუხება საბჭოს წერილობითი სახით წარმოუდგინეს.

 სამოტივაციო ნაწილი

პირველი პრინციპი. ქარტიის პირველი პრინციპის თანახმად, „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.

Პაატა ბურჭულაძე განცხადებაში სადავოდ ხდიდა გადაცემის წამყვანების [მოპასუხე ჟურნალისტები] მიერ მის მოხსენიებას თაღლითად, მიმთვისებლად, აცხადებდა, რომ ეს იყო არაზუსტი ინფორმაცია და არღვევდა ქარტიის პრინციპებს.

Საბჭოს მიერ საქმის განხილვის ფარგლებში გამოკვლეული ინფორმაციის მიხედვით, სადავო გადაცემის ეთერში გასვლამდე დაახლოებით ერთი წლით ადრე (2023 წლის 10 აპრილს), იმავე გადაცემაში, შალვა რამიშვილმა პაატა ბურჭულაძის მისამართით გააკეთა შემდეგი განცხადება: „ბანი, მსოფლიო ბანი და მხილებული საქველმოქმედო თანხების გაფლანგვაში და თაღლითობაში“.

აღნიშნული განცხადება ბურჭულაძემ მცდარად, არაზუსტად, პატივისა და ღირსების შემლახავად მიიჩნია, სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს და მოითხოვა, POSTV–სა და შალვა რამიშვილს დავალებოდათ ზემოაღნიშნული ფრაზის საჯაროდ უარყოფა და ფინანსური კომპენსაციის გადახდა.

თბილისის საქალაქო სასამართლომ პაატა ბურჭულაძის სარჩელი არ დააკმაყოფილა. Მოსამართლემ შალვა რამიშვილის მიერ ეთერში ნათქვამი ფრაზა: „ბანი, მსოფლიო ბანი და მხილებული საქველმოქმედო თანხების გაფლანგვაში და თაღლითობაში“ რამიშვილის შეფასებად, მოსაზრებად მიიჩნია და კანონის დარღვევა არ დაადგინა.

სასამართლოს მიერ ამ გადაწყვეტილების გამოცხადების დღეს, 2024 წლის 19 მარტს, შალვა რამიშვილმა და ბაჩო ოდიშარიამ საკუთარ გადაცემაში ისაუბრეს მოსამართლის გადაწყვეტილებაზე და პაატა ბურჭულაძე კვლავ მოიხსენიეს თაღლითად, ქურდად და  მიმთვისებლად. ბურჭულაძემ 19 მარტის გადაცემაში გამოთქმული ფრაზების სიზუსტე სადავოდ გახადა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში.

POSTV-ს გადაცემა „სამნი & CO” 2024 წლის 19 მარტი, 22:00 სთ.

Შალვა რამიშვილის სადავო ფრაზები:
„მე პირადად და პოსტივიმ სასამართლოში მოუგო საქმე თაღლით ბურჭულაძეს“

 „მე ვთქვი, რომ ის თაღლითია და ობოლი ბავშვების ფული მიითვისა თავისი ფონდი

“იავნანათი“

„რატომღაც მიჩივლა პატივის და ღირსების შელახვისთვის, ან ერთი ან მეორე სადა

აქ ამ გარეწარს”

„სასამართლომ დაადასტურა, რომ თუ თაღლითს დაუძახებ არაფერი პრობლემა

კანონთან არ გექნება. ხსნილია მეგობრებო და დაუძახეთ თაღლითი თაღლითს.”

Ბაჩო ოდიშარიას სადავო ფრაზა:

„ბურჭულაძეზე ხსნილია, ბადრი ჯაფარიძეზე ხსნილია, მამუკა

ხაზარაძეზე ხსნილია. სამივეს დადასტურებული აქვს რომ თაღლითები არიან“.

ტელეკომპანია POSTV-დან ქარტიის სამდივნოსთვის გამოგზავნილი წერილობითი შეპასუხების მიხედვით,  POSTV-ის ჟურნალისტები მათ ეთერში გაცხადებულ სადავო ფრაზებს მიიჩნევენ შეფასებად, კომენტარად და ფიქრობენ, რომ ქარტიის პრინციპები არ დარღვეულა.

ქარტიის საბჭო საქმის შესწავლის შედეგად მივიდა დასკვნამდე, რომ POSTV-ს ჟურნალისტების მხრიდან დარღვეულია ქარტიის 1-ელი პრინციპი.

ჟურნალისტების მიერ, ეთერში მტკიცებით ფორმაში გაცხადებულ ფრაზებს - პაატა ბურჭულაძე “თაღლითია”,  “მიითვისა”, “მოიპარა ობოლი ბავშვების ფული” ქარტიის საბჭო ვერ მიიჩნევს მხოლოდ ავტორთა მოსაზრებად.

სადავო გადაცემაში ეს ფრაზები წარმოთქმული იყო მტკიცებით ფორმაში და გადაცემის წამყვანები არსად ამბობდნენ, რომ ეს იყო მხოლოდ მათი შეფასება და შეიძლებოდა ეს შეფასება არ ყოფილიყო ზუსტი, რომ შესაბამისი სამართლებრივი წესით არ არის დადგენილი, ნამდვილად მიითვისა თუ არა ბურჭულაძემ ფონდ “იავნანას” თანხები.

უფრო მეტიც, გადაცემის წამყვანები ამ ფრაზების გამოთქმისას ამბობდნენ, უკვე სასამართლომ დაადასტურა, რომ პაატა ბურჭულაძე თაღლითია და მისთვის თაღლითის დაძახება ამიერიდან “ხსნილია”.

გადაცემის წამყვანების განცხადებები მაყურებლისთვის ტოვებდა შთაბეჭდილებას, რომ სასამართლომ იმსჯელა და დაადასტურა, რომ პაატა ბურჭულაძე თაღლითია.
Სინამდვილეში,  იყო თუ არა ბურჭულაძე თაღლითი, არ ყოფილა სასამართლოს განხილვის საგანი.სასამართლოს  გადაწყვეტილებაში, რომელსაც გადაცემის წამყვანები პაატა ბურჭულაძისთვის თაღლითის წოდების დროს იშველიებდნენ, არსად წერია, რომ ბურჭულაძეს თაღლითობა ანდა თანხების მითვისება დაუდასტურდა.

 
ქარტიისთვის გამოგზავნილ შეპასუხებაში გადაცემის წამყვანები წერენ, რომ ბურჭულაძის მიმართ გამოთქმული მათი მოსაზრებები ეყრდნობა POSTV-ს მიერ 2017 წლიდან მომზადებული საგამოძიებო ფილმების სერიას და ამ ფილმებში პაატა ბურჭულაძის საქველმოქმედო ფონდი “იავნანა” მხილებულია შეგროვებული თანხების მითვისებაში.

ქარტიის საბჭო განმარტავს, რომ მხოლოდ ჟურნალისტური პროდუქტი, თუნდაც საგამოძიებო ფილმები, არ შეიძლება იყოს საკმარისი ვინმეს სისხლის სამართლის დანაშაულად კვალიფიცირებულ ქმედებებში დასადანაშაულებლად.

თაღლითობა, ქურდობა, მითვისება სისხლის სამართლის კოდექსით დასჯადი დანაშაულებია და ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ამაში ვინმეს ამ ეპითეტებით მოსახსენიებლად  მაღალი სტანდარტით გადამოწმებული ფაქტებია საჭირო.

გადაცემის წამყვანები ამბობდნენ, რომ ეყრდნობოდნენ საკუთარ, მათ მიერვე მომზადებულ “საგამოძიებო ფილმებს”,  რომელთა მიხედვითაც, მრავალი წლის წინ დაიწყო სისხლის სამართლის საქმის გამოძიება, რომელიც დღემდე არ დასრულებულა.

ქარტიისთვის განმცხადებლის მიერ წარმოდგენილი მტკიცებულებებით (გენერალური პროკურატურის 2019 და 2023 წლების წერილები) დასტურდება, რომ ფონდ “იავნანას” თანხების შესაძლო მითვისება-გაფლანგვის ფაქტზე გამოძიება 5 წელზე მეტია მიმდინარეობს, თუმცა დღემდე არ დასრულებულა და საქმეზე არ არის დადგენილი დაზარალებული ან/და ბრალდებული პირი.

ასევე განმცხადებლის მიერ წარმოდგენილი დოკუმენტაციით ირკვევა, რომ პაატა ბურჭულაძე არ არის ნასამართლევი რაიმე დანაშაულისთვის.

საბჭოს მიერ შესწავლილი მასალებით ცხადია, რომ ეს ინფორმაცია ცნობილი იყო სადავო გადაცემის წამყვანებისთვის. მათ იცოდნენ, რომ პაატა ბურჭულაძის ფონდთან დაკავშირებით დაწყებული გამოძიება არ იყო დასრულებული და ბურჭულაძე ან მისი ფონდის რომელიმე ხელმძღვანელი პირი არ იყო ოფიციალურად ბრალდებული ანდა მსჯავრდებული სისხლის სამართლის დანაშაულებში -, თაღლითობაში, ქურდობაში, მითვისებასა ან/და გაფლანგვაში.

მიუხედავად ამისა, გადაცემის წამყვანებმა მტკიცებით ფორმაში მოიხსენიეს ის თაღლითად, ქურდად და მიმთვისებლად.

ქარტიის პირველი პრინციპის დარღვევის ერთ-ერთი მთავარი მახასიათებელი მედია პროდუქტში ბალანსის დაუცველობაცაა. ჟურნალისტი ვალდებულია, აუდიტორიას შესთავაზოს ყველა შესაძლო მხარის პოზიცია კონკრეტულ საკითხთან დაკავშირებით. განსახილველ შემთვევაში მხარეთა ბალანსი ცალსახად დარღვეულია, გადაცემაში არ ყოფილა პაატა ბურჭულაძის მხარის პოზიცია.  შესაძლოა, ეს ყოფილიყო მისი ადვოკატის კომენტარი, ფრაგმენტი პაატა ბურჭულაძის სარჩელიდან, ან/და ნებისმიერი რამ, სადაც ასახული იქნებოდა ბურჭულაძის პოზიცია ამ ბრალდებებთან დაკავშირებით.

მითუფრო, როცა გადაცემის წამყვანებისთვის ცნობილი იყო, რომ პაატა ბურჭულაძე მის მიმართ გამოთქმულ ბრალდებებს არ ეთანხმებოდა და, უფრო მეტიც, ამ ბრალდებებთან დაკავშირებით სამართლებრივი პრეტენზიებიც ჰქონდა.

Აქედან გამომდინარე,  ქარტიის საბჭოს დარღვეულად მიაჩნია  პირველი პრინციპი. საბჭომ დაადგინა, რომ გადაცემის წამყვანებმა პატივი არ სცეს აუდიტორიას და მათ ეთერში გაავრცელეს ინფორმაცია, რომელიც ჟურნალისტური ეთიკის სტანდარტების შესაბამისად გადამოწმებული, დაზუსტებული არ იყო.

მე-5 პრინციპი.  ქარტიის მე-5 პრინციპის თანახმად, “მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.”

ქარტიის სხდომაზე დაზუსტდა, რომ პაატა ბურჭულაძეს ან მის წარმომადგენლებს არ მიუმართავთ POSTV-სთვის სადავო მასალაში დაშვებული შეცდომის შესწორების მოთხოვნით.

თუმცა ქარტიის მე-5 პრინციპი ავალდებულებს ეთიკურ ჟურნალისტებს, პატიოსნად, ადეკვატურ დროში შეასწორონ მათ მიერ დაშვებული შეცდომები, მას შემდეგ, რაც შესაძლო შეცდომის შესახებ შეიტყობენ.

ამ პრინციპის დაცვისა და განმარტების სტანდარტს ქარტიის საბჭო წლების განმავლობაში ხვეწდა და აფართოებდა. თუ 2013 წელს აუცილებლად მიიჩნეოდა პრეტენზიის მქონე პირს მედიისთვის შესწორება წერილობით მოეთხოვა, შემდგომ წლებში მიღებულ გადაწყვეტილებებში მეტი აქცენტი კეთდება ჟურნალისტების პროაქტიულ ვალდებულებაზე, გაასწორონ უზუსტობა და არ დაელოდონ კონკრეტული სუბიექტის მიმართვას ან/და ქარტიის გადაწყვეტილებას.

შესწორების ვალდებულება ჟურნალისტს წარმოექმნება მას შემდეგ, რაც შესაძლო უზუსტობის შესახებ შეიტყობს. არ აქვს მნიშვნელობა, რა გზით მიიღებს ინფორმაციას. ქარტიის საბჭომ 2019 წლიდან რამდენიმე საქმეში განმარტა, რომ ასეთ შეტყობინებად შეიძლება მიჩნეულ იქნეს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ მედიისთვის გაგზავნილი წერილი, ინფორმაცია, რომ მათ წინააღმდეგ ქარტიაში შემოტანილია განცხადება და კონკრეტული ინფორმაციის შესაძლო უზუსტობას ეხება.

პასუხისმგებლიანი მედია ასეთ შემთხვევაში მყისიერად უნდა რეაგირებდეს, ასწორებდეს დაშვებულ უზუსტობას. განსახილველ შემთხვევაში, მას შემდეგ, რაც ქარტიის საბჭომ დაადგინა, რომ POSTV-მ ბურჭულაძის შესახებ გადაუმოწმებელი ინფორმაცია გაავრცელა, საბჭომ იმსჯელა ბურჭულაძის პრეტენზია რამდენად იყო ცნობილი ტელევიზიისთვის და დაირღვა თუ არა მე-5 პრინციპი.

საბჭო რამდენიმე გარემოებით დარწმუნდა, რომ განმცხადებლის კონკრეტული პრეტენზია გადაცემის წამყვანებმა  იცოდნენ:

პირველი, POSTV-მ მიიღო და გაეცნო ქარტიის მიერ გადაგზავნილ პაატა ბურჭულაძის განცხადებას, რადგანაც წარმოადგინა შინაარსობრივი შეპასუხება განცხადებაში გამოთქმულ პრეტენზიებზე.

მეორე, იმავე საკითხზე (თაღლითად, მიმთვისებლად მოხსენიებაზე) პაატა ბურჭულაძეს უკვე ჰქონდა გამოხატული სამართლებრივი პრეტენზიები, სასამართლოში ჰქონდა სარჩელი შეტანილი, სადაც დავობდა, რომ მისი ამ ეპითეტებით მოხსენიება იყო მცდარი და არაზუსტი. ამ სარჩელის ერთ-ერთი მოპასუხე იყო შალვა რამიშვილი და მისთვის ცნობილი იყო ამ პრეტენზიების შესახებ.

Აქედა გამომდინარე, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ დარღვეულია ქარტიის მე-5 პრინციპიც.

Მე-11 პრინციპი.  ქარტიის მე-5 პრინციპის თანახმად, “ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება;

ნებისმიერი სახის ქრთამის, საჩუქრის ან სხვა სარგებლის მიღება პროფესიულ საქმიანობაზე გავლენის მოხდენის სანაცვლოდ;

პლაგიატი.”

მეთერთმეტე პრინციპის ჭრილში პაატა ბურჭულაძეს პრეტენზია ჰქონდა, რომ POSTV-ს წამყვანები მის შესახებ ინფორმაციას განზრახ ამახინჯებდნენ და ეს არ იყო მხოლოდ უზუსტობა.

განმცხადებელი ამის მოტივად მის ოპოზიციურ პოლიტიკურ შეხედულებებს ასახელებდა. ის განცხადებაში აღნიშნავდა, რომ POSTV-ს, როგორც სამთავრობო ტელევიზიის, წამყვანები განზრახ ავრცელებდნენ  მის შესახებ არაზუსტ ინფორმაციას.

ფაქტის განზრახ დამახინჯება უმძიმესი პროფესიული დარღვევაა და ქარტიის საბჭო ამ პრინციპის დადგენისას ყოველთვის ზედმიწევნით ფრთხილია. საბჭოს მრავალწლიანმა პრაქტიკამ გამოკვეთა მე-11 პრინციპის დარღვევის დადგენისთვის აუცილებელი თავისებურებები, მათ შორის, ორი პირობა სადავო მასალაში განხილვის დროსაც გამოვლინდა:

პირველი, ობიექტური გარემოებები იძლეოდა დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა - ამ გარემოებაზე მიუთითებს აღნიშნულ საკითხზე  POSTV-ს წინააღმდეგ სასამართლოში შეტანილი სარჩელი, რომლის განხილვის ფარგლებშიც გაირკვა, რომ პაატა ბურჭულაძის მიმართ არ იყო დადასტურებული თაღლითობის, მითვისება-გაფლანგვის ბრალდება.  პროკურატურას მრავალწლიანი  გამოძიების  შემდეგაც არ ჰყავს გამოვლენილი ფონდ “იავნანას” საქმეში დაზარალებული და ბრალდებული, თუმცა POSTV მტკიცებით ფორმაში მოიხსენიებს მას “ობოლთა კუთნილი თანხების” მიმთვისებლად, თაღლითად.

მეორე, თუ მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს, ესეც შესაძლოა მიანიშნებდეს არაზუსტი ინფორმაციის განზრახ გავრცელებაზე. ქარტიის საბჭოს მოკვლევით, პაატა ბურჭულაძის შესახებ იდენტური შინაარსის არაზუსტი ინფორმაცია სულ მცირე სამჯერ გავრცელდა POSTV-ს სხვადასხვა დროს გასულ გადაცემაში. უფრო მეტიც, 2023 წლის 9 მაისს, იმავე  გადაცემაში წამყვანმა დაანონსა, რომ “დღეიდან ჩვენ თითქმის ყოველდღე მოგახსენებთ პაატა ბურჭულაძის თაღლითობაზე”...

Აქედან გამომდინარე, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალაში დარღვეულია ქარტიის მე-11 პრინციპი, ფაქტის განზრახ დამახინჯების ნაწილში.

სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. შალვა რამიშვილმა დაარღვია ქარტიის 1-ლი; მე-5; მე-11 პრინციპები.
2. ბაჩო ოდიშარიამ დაარღვია ქარტიის 1-ლი; მე-5; მე-11 პრინციპები.

სადავო მასალა

განცხადება

შეპასუხება

განმცხადებელი: ბექა ოდიშარია

მოპასუხე: ირაკლი ბახტაძე

დარღვეული პრინციპები: 1-ელი პრინციპი; მე-11 პრინციპი.

11 მაისი, 2024 წელი

საქმე N 751

საბჭოს თავმჯდომარე: ნანა ბიგანიშვილი

საბჭოს წევრები: ნინო რამიშვილი, ნინო კაპანაძე, საბა წიწიკაშვილი, გელა მთივლიშვილი, ირმა ზოიძე.

აღწერილობითი ნაწილი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს განცხადებით მომართა საქართველოს პარლამენტის წევრმა, ბექა ოდიშარიამ. განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ 2024 წლის 6 აპრილს ტელეკომპანია “მთავარი არხის” ეთერში გასულ სიუჟეტში, სახელწოდებით “ბექა ოდიშარიას ქონება”, დაირღვა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის 1-ელი და მე-11 პრინციპები.

მოპასუხე ჟურნალისტად განისაზღვრა სიუჟეტის ავტორი - ჟურნალისტი ირაკლი ბახტაძე.

საქმის განხილვის თავისებურებები

საბჭოს სხდომა წარიმართა ქარტიის ოფისში. სხდომას ესწრებოდა და განხილვაში მონაწილეობა მიიღო განმცხადებლის მინდობილმა პირმა , მარიამ გამცემლიძემ, რომელმაც წარმოადგინა შესაბამისი მინდობილობა.

მოპასუხე ჟურნალისტი სხდომას არ დასწრებია. “მთავარი არხისგან” ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ მიიღო წერილი, რომლითაც ტელეკომპანია მას ატყობინებდა, რომ სხდომაში მონაწილეობას ვერ ახერხებდნენ, თუმცა მიიჩნევდნენ, რომ სადავო სიუჟეტში ეთიკის პრინციპები არ დაურღვევიათ.

სამოტივაციო ნაწილი

პირველი პრინციპი.  ქარტიის 1-ელი პრინციპის თანახმად, „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია“.

Ბექა ოდიშიარია მიიჩნევს, რომ “მთავარი არხის” ჟურნალისტის, ირაკლი ბახტაძის, მიერ მის შესახებ მომზადებული სიუჟეტი - “ბექა ოდიშარიას ქონება”, მრავალ უზუსტობას შეიცავს და ჟურნალისტმა არასწორად, სათანადო გადამოწმების გარეშე გააშუქა მის მიერ შევსებულ ქონებრივ დეკლარაციებში ასახული ინფორმაცია.

განმცხადებელი ასევე მიიჩნევს, რომ სიუჟეტის გზავნილი, რომ ბექა ოდიშარია მას შემდეგ კიდევ უფრო გამდიდრდა, რაც “ქართული ოცნების” დეპუტატი გახდა, არის მცდარი და არ ეფუძნება კონკრეტულ, სათანადოდ გადამოწმებულ მტკიცებულებებს.

განმცხადებელმა 1-ელი პრინციპის (სიზუსტის) ჭრილში სადავო გახადა სიუჟეტში მოყვანილი არაერთი ფრაგმენტი.

ვიდრე საბჭო კონკრეტულ ფრაგმენტებს შეაფასებს, უნდა აღინიშნოს, რომ ჟურნალისტი სიუჟეტის დასაწყისში ამბობს, რომ “Შაბათის მთავარმა” დეპუტატის დეკლარაცია დეტალურად შეისწავლა და რჩება აღქმა, რომ სიუჟეტი მომზადებულია დეპუტატ ოდიშარიას ქონებრივ დეკლარაციებზე  დაყრდნობით, რომლებიც საჯაროდაა გამოქვეყნებული.

Საბჭომ ქარტიის 1-ელი პრინციპი დარღვეულად მიიჩნია განმცხადებლის მიერ სადავოდ გამხდარ შემდეგ ეპიზოდებში:

 ეპიზოდი N1. Სიუჟეტის დასაწყისში ჟურნალისტი ამბობს, რომ ოდიშარიას აქვს ძვირადღირებული ავტომანქანები და აჩვენებს “ტოიოტას” ბრენდის კონკრეტული მოდელის ავტომანქანის კადრებს. განმცხადებლის მითითებით, ეს მოდელი არ ეკუთვნის დეპუტატს და უფრო ძვირადღირებულია, ვიდრე ბექა ოდიშარიას საკუთრებაში  აქვს.

დეკლარაციის შესწავლით და საჯარო წყაროებში გადამოწმებით, ბექა ოდიშარიას აქვს 2022 წლის გამოშვება toyota land cruiser-ი,  სიუჟეტში კი ნაჩვენებია ამ მოდელის ბოლო, 2024 წლის, გამოშვება. Სიუჟეტიდან არ მტკიცდება, რომ კადრებში ნაჩვენები კონკრეტული ავტომანქანა ეკუთვნის დეპუტატს, მას არ აქვს ქართული სარეგისტრაციო ნომრები და კადრები დიდი ალბათობით აღებულია ინტერნეტში გავრცელებული ამ მოდელის სარეკლამო ვიდეოდან. Საბჭო მიიჩნევს, რომ ამ ნაწილში ჟურნალისტმა არ სცა პატივი აუდიტორიას, არ აჩვენა მეტი მცდელობა, რათა მაყურებელს მიეღო ინფორმაცია, მართლაც ავტომანქანის ეს მოდელი აქვს თუ არა საკუთრებაში დეპუტატს თუ უფრო ძველი. არის თუ არა ნაჩვენები ავტომობილი უფრო ძვირი ან იაფი, ეს ჟურნალისტს სიუჟეტში არ აუხსნია. აუდიტორიას შთაბეჭდილება დარჩა, რომ ოდიშარიას აქვს სიუჟეტში ნაჩვენები 2024 წლის მოდელი, რაც არ არის ქარტიის სტანდარტით გადამოწმებული ინფორმაცია. Სიუჟეტში არ ჩანს, რომ ჟურნალისტმა ბექა ოდიშარიას დაუსვა შეკითხვა ავტომანქანის შესახებ. Საბჭო მიიჩნევს, რომ ამ ეპიზოდში დაირღვა ქარტიის პირველი (სიზუსტის) პრინციპი.

ეპიზოდი N2. ჟურნალისტი სიუჟეტში ამბობს, რომ დეპუტატი ბექა ოდიშარია თბილისში თაბორის მთაზე მდებარე კორპუსში რამდენიმე ბინის მესაკუთრეა: “ეს საცხოვრებელი სახლი ოდიშარიას დეკლარაციაში არ წერია, 2023 წელს შევსებული ოფიციალური დოკუმენტის მიხედვით ბექა ოდიშარიას ოჯახს თბილისში საცხოვრებელი არ აქვს”, - ამბობს ჟურნალისტი სიუჟეტში. საბჭოს მიერ ბექა ოდიშარიას ქონებრივი დეკლარაციების შესწავლის შედეგად ირკვევა, რომ ოდიშარიას დეკლარაციებში  მითითებული აქვს, რომ თბილისში თაბორის მთაზე ფლობს 7 უძრავ ქონებას, მათ შორის, 3 ბინას და 4 არასაცხოვრებელ ფართს. აღნიშნული ინფორმაცია ჩანს სიუჟეტში გამოყენებულ გრაფიკულ კადრებშიც (2 წთ.-სა და 10 წმ.-ზე), სადაც ნაჩვენებია დეპუტატის დეკლარაციის ფრაგმენტი, რომელშიც იკითხება, რომ ამ დეკლარაციაში მითითებულია თბილისში, თაბორის მთაზე მდებარე რამდენიმე უძრავი ქონება. გამომდინარე აქედან, არაზუსტია სიუჟეტის მონაკვეთიც, სადაც ჟურნალისტი ამბობს, რომ “ეს საცხოვრებელი სახლი ოდიშარიას დეკლარაციაში არ წერია”.

ეპიზოდი N3. ჟურნალისტი სიუჟეტში ამბობს, რომ “დაბა ბაკურიანში ოდიშარიების ოჯახმა საცხოვრებელი სახლი 2016 წელს შეიძინა, თუმცა რა თანხა გადაიხადა 600 კვ.მ. მიწის ფართსა და 3 სართულიან სახლში, უცნობია”.  განმცხადებლის თქმით, ფრაგმენტი არაზუსტია, ვინაიდან სიუჟეტში ნაჩვენები ეს უძრავი ქონება 2016 წელს არ შეუძენია, მას მეტი ხანია, 2010 წლიდან ფლობს. ბორჯომში აღნიშნული მახასიათებლების მქონე უძრავი ქონება ოდიშარიას მითითებული აქვს 2023 წელს წარდგენილ დეკლარაციაში, სადაც აღნიშნულია, რომ ის მის საკუთრებაშია 2010 წლიდან. საჯარო რეესტრის სააგენტოს მონაცემებით, სიუჟეტში აღწერილი მონაცემების ნაკვეთი (ბაკურიანში, ცეკავშირის მიმდებარედ) ოდიშარიას სახელზე რეგისტრირებულია 2013 წელს, მანამდე, ვიდრე ის პარლამენტის წევრი გახდებოდა და არა 2016 წლიდან, როგორც ეს სიუჟეტშია ნათქვამი. საბჭო მიიჩნევს, რომ ამ ეპიზოდშიც დარღვეულია სიზუსტის პრინციპი.

ეპიზოდი N4. სიუჟეტის დასაწყისშივე, პირველივე წამებში, ჟურნალისტი ამბობს, რომ ბექა ოდიშარიას აქვს “მილიონებად შეფასებული ფერწერული ტილოები”. გაურკვეველია, რას ეყრდნობა ჟურნალისტი ოდიშარიას კუთვნილი ნახატების შეფასებისას, რადგანაც მოგვიანებით, იმავე სიუჟეტის 3 წთ.-სა, და 45 წმ.-ზე თავადვე ამბობს, რომ ოდიშარიას კუთვნილი ფერწერული ტილოების ჯამური ღირებულება 79 ათას ლარზე მეტია. განმცხადებლის წარმომადგენელმა საბჭოს განუცხადა, რომ დეკლარაციაში შეტანილი ტილოების ღირებულება მათი შეძენისას დაახლოებით 80 ათასი ლარი იყო, რაც დეკლარაციაში დააფიქსირეს. შეძენის შემდეგ აღარ შეუფასებიათ ნახატები და მათთვის არც ამჟამინდელი ფასია ცნობილი.

გაურკვეველია, რას ეყრდნობოდა ჟურნალისტი ამ ეპიზოდშიც. სიუჟეტში ამ ტილოების ზუსტი ფასის დადგენის რაიმე მცდელობა არ ჩანს. სიუჟეტიდან რჩება შთაბეჭდილება, რომ ჟურნალისტი ტილოებზე საუბრობს ოდიშარიას დეკლარაციაზე დაყრდნობით, თუმცა გაურკვეველია, საიდან მოიტანა ინფორმაცია ამ ტილოების მილიონებად შეფასების შესახებ. ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ ამ ეპიზოდშიც დარღვეულია სიზუსტის პრინციპი.

ეპიზოდი N5. სიუჟეტის მიწურულს ჟურნალისტი აუდიტორიას ინფორმაციას აწვდის ბექა ოდიშარიას ბიზნესმენი ქვისლის კომპანიის სახელმწიფო ტენდერების შესახებ. “ერთ-ერთ ტენდერში ოდიშარიას ქვისლმა 22 მილიონი ლარი მიიღო”. განმცხადებლის თქმით, ეს ინფორმაცია მცდარია და ეს ჟურნალისტს უთხრა თავად ოდიშარიას ბიზნესმენმა ქვისლმა, როცა ის კომპანიაში ინტერვიუზე მივიდა, თუმცა ეს განმარტება სიუჟეტში არ არის. განმცხადებელმა საბჭოს წარმოუდგინა ვიდეო ჩანაწერი, სადაც ასახულია ჟურნალისტ ირაკლი ბახტაძის კომპანიაში მისვლის ფრაგმენტი. ამ ჩანაწერში ისმის, რომ ჟურნალისტი ეკითხება, დაასრულა თუ არა მისმა კომპანიამ საგარეჯოს მუნიციპალიტეტში 22 მილიონიანი პროექტი და მიიღო თუ არა სახელმწიფოსგან 22 მილიონი. ოდიშარიას ქვისლი პასუხობს, რომ ჟურნალისტს აქვს არასწორი ინფორმაცია, რომ მის კომპანიას ჰქონდა საგარეჯოში 2 პროექტი, თუმცა მათი ჯამური ღირებულება იყო დაახლოებით 10 მილიონი და არა 22 მილიონი.

კომპანიის ხელმძღვანელის ეს პოზიცია სიუჟეტში არაა ასახული. ჟურნალისტი მტკიცებით ფორმაში ამბობს, რომ “ერთ-ერთ ტენდერში ოდიშარიას ქვისლმა 22 მილიონი ლარი მიიღო” და სიუჟეტში არ აქვს ნაჩვენები ამის მტკიცებულებები.

ჟურნალისტი ასევე საუბრობს ოდიშარიას ქვისლის კომპანიის მიერ, ბოლო წლებში, უკონკურენტოდ მოგებულ ტენდერებზე, თუმცა აუდიტორიას არ აჩვენებს ამის რაიმე მტკიცებულებას, წყაროს,მაშინ როდესაც სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტოს ელექტრონული სისტემა (procurement.gov.ge) საჯაროდ ხელმისაწვდომია და ჟურნალისტს თავისუფლად შეეძლო ნებისმიერი ტენდერის შესახებ ინფორმაციის გადამოწმება, დაზუსტება. საბჭო მიიჩნევს, რომ ამ ეპიზოდშიც არ აქვს ჟურნალისტს სათანადოდ გადამოწმებული ინფორმაცია და დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

საბჭო ყურადღებას ამახვილებს იმაზეც, რომ სიუჟეტში გამოთქმულ ბრალდებებზე არ არის დეპუტატ ოდიშარიას პასუხები. ჟურნალისტი სიუჟეტში ამბობს, რომ “ოცნების დეპუატატი არ პასუხობს ჩვენს არცერთ შეკითხვას”. ამ ტექსტზე კადრებში ჩანს, რომ დეპუტატი ოდიშარია ჩადის პარლამენტის კიბეებზე და “მთავარი არხის” ჟურნალისტს ხმამაღალ ტონალობაში, უხეშად ესაუბრება.

ქარტიის საბჭოსთვის ცნობილია, რომ მედიის წაარმომადგენლების დიდ ნაწილს ხშირად სერიოზული პრობლემები აქვს ინფორმაციის გადამოწმების კუთხით, ვინაიდან მოხელეები, პოლიტიკოსები უარს ამბობენ მათთვის ინტერვიუს მიცემაზე.

საბჭოსთვის ცნობილია, რომ მმართველი პოლიტიკური ძალის დეპუტატების გარკვეული ნაწილი არ თანამშრომლობს მედიის გარკვეულ ნაწილთან, უფრო მეტიც, საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარის მიერ, 2023 წლის მარტიდან  შემოღებული წესები ზოგიერთ შემთხვევაში რეპრესიების საბაბი გახდა იმ ჟურნალისტების მიმართ, რომლებიც პარლამენტში ინფორმაციის გადასამოწმებლად მიდიან.

სამწუხაროდ, ბოლო წლებში პარლამენტი დარჩა თითქმის ერთადერთ ადგილად, სადაც საკანონმდებლო თუ აღმასრულებელი ხელისუფლების წევრებთან თავისუფლად მიახლოება და კითხვის დასმა ჯერ კიდევ არის  შესაძლებელი იმ ჟურნალისტებისთვის, რომლებიც სიღრმისეულ, ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულ მედია პროდუქტებს ქმნიან.

ყოველივე აღნიშნულის მიუხედავად, ეთიკური ჟურნალისტის მოვალეობაა მიმართოს ყველა გზას ინფორმაციის გადასამოწმებლად, რადგანაც ინფორმაციის სათანადოდ გადამოწმება პირველ რიგში საკუთარი აუდიტორიის პატივისცემაა და არა მხოლოდ კრიტიკის ადრესატის პასუხის  უფლება.

განსახილველ შემთხვევაში უმჯობესი იქნებოდა, ჟურნალისტს მიემართა დამატებითი ხერხებისთვის, წერილობით ჩაებარებინა შეკითხვები დეპუტატის ბიუროსთვის, კითხვები გაეგზავნა პარლამენტარის ოფიციალურ ელფოსტაზე და ა.შ. ყველა ეს მცდელობა მას უნდა აესახა სიუჟეტში და ამით აჩვენებდა საკუთარ მაყურებელს, რომ ყველა გზით სცადა ინფორმაციის გადამოწმება.

გამომდინარე ზემოაღნიშნულიდან,  სადავო სიუჟეტისა და შეკრებილი დოკუმენტური მასალების შესწავლის შედეგად, ქარტიის საბჭო მივიდა დასკვნამდე,  რომ განსახილველ სიუჟეტში  “მთავარი არხის” ჟურნალისტის, ირაკლი ბახტაძის  მხრიდან  არაერთ ეპიზოდში დარღვეულია ქარტიის პირველი პრინციპი.

პრინციპი 11. ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები:

ფაქტის განზრახ დამახინჯება;

ნებისმიერი სახის ქრთამის, საჩუქრის ან სხვა სარგებლის მიღება პროფესიულ საქმიანობაზე გავლენის მოხდენის სანაცვლოდ;

პლაგიატი.

მეთერთმეტე პრინციპის ჭრილში ბექა ოდიშარიას პრეტენზია ჰქონდა, რომ მის შესახებ ინფორმაცია განზრახ დაამახინჯეს და ეს არ იყო მხოლოდ უზუსტობა.

განმცხადებლის წარმომადგენელმა განხილვისას განაცხადა, რომ სიუჟეტიდან ჩანს, რომ ჟურნალისტს შესწავლილი აქვს ბექა ოდიშარიას ქონებრივი დეკლარაცია, აქვს სწორი ინფორმაცია, თუმცა წინასწარი განზრახვით ავრცელებს არაზუსტ ინფორმაციას.

განმცხადებელი მიიჩნევდა, რომ “მთავარი არხი” და ამ შემთხვევაში ჟურნალისტი ირაკლი ბახტაძე სუბიექტურად არის განწყობილი მის მიმართ და ამ მოტივით ავრცელებს მის შესახებ არაზუსტ ინფორმაციას.

ამ მოსაზრების გასამყარებლად განმცხადებლის წარმომადგენელმა  ქარტიის საბჭოს წარმოუდგინა “მთავარ არხზე” გასული 9 მასალა, სადაც ბექა ოდიშარია, მისი თქმით, უარყოფითად იყო წარმოჩენილი და ამას მიიჩნევდა ფაქტის წინასწარ განზრახვით დამახინჯების დამატებით მტკიცებულებად, “მთავარი არხის” მიერ მის მიმართ ნეგატიური განწყობის მტკიცებულებად.

ქარტიის საბჭო ვერ გაიზიარებს განმცხადებლის ამ პოზიციას. წარმოდგენილი მასალები ძირითად ეხება დეპუტატ ბექა ოდიშარიას  პოლიტიკური გადაწყვეტილებების და განცხადებების კრიტიკას, მათ შორის, რამდენიმე მასალა აღწერს ოდიშარიას მიერ 2024 წლის 3 აპრილს პარლამენტის სხდომათა დარბაზში ქალი დეპუტატების მისამართით, დეპუტატის ეთიკისთვის შეუფერებელი ლექსიკით გაჟღერებულ უცენზურო მიმართვას და ამ მიმართვაზე  მწვავე გამოხმაურებებს. ამ თემის დეპუტატისთვის ნეგატიურ კონტექსტში გაშუქება ბუნებრივია და არ შეიძლება მივიჩნიოთ მე-11 პრინციპის, ფაქტის განზრახ დამახინჯების მოტივის მტკიცებულებად. ეს მასალები ვერ ადასტურებენ განსახილველ სიუჟეტში სიზუსტის პრინციპის განზრახ დარღვევას.

თუმცა ქარტიის  პრაქტიკით, საბჭო ფაქტებს განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნევს, როცა დგინდება ქვემოთ ჩამოთვლილი გარემოებებიდან ერთ-ერთი ან რამდენიმე:

1. ჟურნალისტმა ზუსტად იცოდა, რა იყო სწორი ინფორმაცია და, მიუხედავად ამისა, მაინც არაზუსტი ინფორმაცია გაავრცელა;

 2. ობიექტური გარემოებები იძლეოდნენ დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა;

 3. მედიასაშუალებების მიერ ამ თემაზე არასწორი ინფორმაციების გავრცელება ატარებს კამპანიურ და განგრძობად ხასიათს.

საქმის გარემოებების დეტალურად შესწავლის შედეგად, ქარტიის საბჭო მივიდა დასკვნამდე, რომ სადავო სიუჟეტში ჟურნალისტმა დაარღვია ქარტიის მე-11 პრინციპი ფაქტის განზრახ დამახინჯების ჭრილში.  საბჭო მიიჩნევს, რომ საქმის ირგვლივ მოკვლეული ობიექტური გარემოებები იძლეოდა დასაბუთებულ ვარაუდს, რომ ჟურნალისტმა იცოდა ნამდვილი ფაქტი და მაინც არაზუსტად გაავრცელა; კერძოდ, საბჭო მოცემულობად იღებს, რომ ჟურნალისტი საფუძვლიანად გაეცნო ბექა ოდიშარიას ქონებრივ დეკლარაციას. “რა ქონებას ფლობს რუსული კანონის მხარდამჭერი ბექა ოდიშარია, “შაბათის მთავარმა” მისი ქონებრივი დეკლარაცია დეტალურად შეისწავლა,” - ამბობს ჟურნალისტი სიუჟეტში.

აქედან გამომდინარე, სიუჟეტში ზემოთ აღწერილი 5 ეპიზოდიდან, რომელშიც საბჭომ სიზუსტის დარღვევა დაადგინა, პირველი 4 ეპიზოდის შესახებ ზუსტი ინფორმაცია სწორედ ქონებრივ დეკლარაციაში იყო ასახული და ჟურნალისტს ეს ინფორმაცია როგორც თავად ამბობს, შესწავლილი აქვს. ქარტიის პრაქტიკით, ეს საკმარისი საფუძველია ფაქტი განზრახ დამახინჯებულად მიიჩნიოს.

თუმცა, განზრახულობის ნაწილში ქარტიის საბჭო დამატებით ამახვილებს ყურადღებას  სიუჟეტის საერთო შინაარსზე, მის აქცენტებზე.

სიუჟეტის დასაწყისში ჟურნალისტის ტექსტები მაყურებელს შთაბეჭდილებას უქმნის, რომ სიუჟეტი ეხება “ქართული ოცნების” დეპუტატის ბექა ოდიშარიას გამდიდრების ისტორიას. თავშივე კეთდება მინიშნებები დეპუტატის შესაძლო კორუმპირებულობაზე, იმაზე, რომ მისი ქონება დეპუტატობის პარალელურად იზრდება. ჟურნალისტი სიუჟეტში ამბობს:

“ოცნების” დეპუტატი არ პასუხობს ჩვენს არცერთ შეკითხვას, თუ როგორ მოახერხა “ქართული ოცნების” მართვის პერიოდში კიდევ უფრო მეტად გამდიდრება”. მიუხედავად ასეთი აქცენტებისა,  ჟურნალისტმა აუდიტორიას არ ან ვერ წარუდგინა ფაქტებზე დაფუძნებული ინფორმაცია, რომელიც დაადასტურებდა, რომ ბექა ოდიშარია მას შემდეგ კიდევ უფრო გამდიდრდა, რაც პარლამენტის წევრი გახდა.

სიუჟეტშივე ნაჩვენები ქონებრივი დეკლარაციების მიხედვით ჩანს, რომ ბექა ოდიშარიას ქონების აბსოლუტური უმეტესობა დეპუტატობამდე აქვს შეძენილი, მათ შორის, სიუჟეტში ჩამოთვლილი უძრავი ქონება, სიუჟეტში ნაჩვენები ფერწერული ტილოები, დეკლარაციების მიხედვით შეძენილია 2016 წლის ოქტომბრამდე, ოდიშარიას დეპუტატობამდე, და ყველა ამ ინფორმაციის ამოკითხვა შესაძლებელია ოდიშარიას დეკლარაციებში.

ყოველივე ეს საბჭოს არწმუნებს, რომ ჟურნალისტმა ირაკლი ბახტაძემ დეპუტატ ბექა ოდიშარიაზე არაზუსტი ფაქტები წინასწარგანზრახვით გაავრცელა. ამის მოტივი იყო მისი, როგორც “ქართული ოცნების” დეპუტატის მიმართ, წინასწარი, უარყოფითი განწყობა, რაც ჟურნალისტის კონკრეტულ ფრაზებში და სიუჟეტის საერთო ხაზში, შეფუთვაში ნათლად ჩანს.

აქედან გამომდინარე, ქარტიის საბჭო მიიჩნევს, რომ სადავო მასალაში დარღვეულია ქარტიის მე-11 პრინციპი, ფაქტის განზრახ დამახინჯების ნაწილში.

სარეზოლუციო ნაწილი

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:

1. ირაკლი ბახტაძემ  დაარღვია ქარტიის 1-ელი და მე-11 პრინციპები

  სადავო მასალა
განცხადება